Beynin uykuda yahut uyanık olma hali, organın genel durumuna nazaran tanımlanıyor. Bilim insanları farklı başka nöronları incelemeden, beyin genelindeki dalgalara nazaran uyanık olup olmadığını belirliyor. Lakin yeni bir araştırma beynin kimi hücrelerinin, başkalarından farklı davranabildiğini gösteriyor.
Nature Neuroscience isimli hakemli mecmuada 15 Temmuz Pazartesi günü yayımlanan çalışmada farelerin beyni incelendi.
Organın 10 farklı bölgesinde ince elektrotlar yerleştiren bilim insanları, beyin dalgalarının voltajını kaydetti. Akabinde birkaç ay boyunca bu halde toplanan datayı, uyku ve uyanıklığı ayırt etmeyi öğrenen yapay bir hudut ağına aktardılar.
Bilim insanları modelin, beynin geri kalanı uykudayken bir bölgesinin birkaç milisaniye boyunca uyandığını gösterdiğini kaydetti. Beyin uyanıkken de tıpkı bölge yeniden birkaç milisaniye için uyuyordu.
BEYİN AKTİVİTELERİNİ İNCELEDİLER
Çalışmanın müelliflerinden Aidan Schneider “Bu nöronların tetiklendiği vakit dilimlerine tek tek bakabiliyorduk ve nöronların farklı bir duruma geçtiği ortadaydı” diyor.
Bazı durumlarda bu kıpırdanmalar yalnızca tek bir beyin bölgesiyle hudutlu kalabiliyor, hatta bundan daha küçük bile alanda bile olabiliyor.
Bu kısa dalgalanmaların farelerde bir değişiklik yaratıp yaratmadığına bakan araştırmacılar, birkaç milisaniyelik uyku sırasında hayvanın bir anlığına hareket etmeyi bıraktığını ve “dalmış” üzere göründüğünü fark etti. Uykudaki kıpırdanma sırasındaysa farelerin bedeninin seğirdiğini gördüler.
Çalışmanın bir başka muharriri David Haussler bulguları şöyle kıymetlendiriyor:
Beynimizin geri kalanı uyanıkken farklı kısımlarının aslında küçük şekerlemeler yaptığını görmek bilim insanları olarak bizi şaşırttı.
Araştırmacılar uyku ve uyanıklık hakkında daha net bir fikir sahibi olmanın, çeşitli rahatsızlıkların tedavisinde işe yarayacağını söylüyor. Bulgular uyku sorunlarının yanı sıra nörogelişimsel hastalıkların tahliline de katkı sağlayabilir.
Ancak bu sonuçların beşerler için de geçerli olup olmadığı şimdi bilinmiyor.
Çalışmanın muharrirlerinden Keith Hengen bulgular hakkında “Bu bize bu hastalık ve rahatsızlıklara dair soruları kesip atma açısından çok ancak çok keskin bir neşter verme potansiyeli taşıyor” diyor.
Uyku ve uyanıklığın ne olduğu hakkında temelde ne kadar çok şeyi anlarsak, ilgili hastalıklara dair sıkıntıları o kadar düzgün ele alabiliriz.
