Vodafone’un hazırladığı “Dijitalleşme Yolunda Sabit Genişbant Politikaları” başlıklı rapor, Türkiye’de gelişen dijital ekosistemin etkinleştirilmesinde fiber altyapının vazgeçilmez rolüne odaklanıyor. Rapora nazaran, ülkede fiber altyapının yaygınlaştırılması için ayrışma üzere yapısal ıslahatların hayata geçirilmesi ve ayrışma ile eş vakitli olarak ortak bir altyapı şirketinin kurulması gerekiyor. Raporda ayrıyeten, muhtaçlık duyulan ıslahatların hayata geçirilmesi için lisans uzatma sürecinin bir fırsat olarak kıymetlendirilmesine, uzatmanın adil bir formda yürütülmesine, taşınabilir ve sabit ayırmaksızın lisans uzatma sürecinin istikrarlı, adil ve öngörülebilir hale getirilmesine dikkat çekiliyor.
Vodafone’un yeni raporu, Vodafone Türkiye CEO’su Engin Aksoy ve Vodafone Türkiye İcra Kurulu Lider Yardımcısı Hasan Süel’in katılımıyla düzenlenen basın toplantısında tanıtıldı.
Vodafone Türkiye CEO’su Engin Aksoy şunları söyledi:
“Fiber altyapı sorunu, ülkemizin bir sorunu haline gelmiş durumda ve bu sorunun giderilmesi için yenilikçi ve tahlil odaklı yapısal değişikliklere muhtaçlık var. Bugün milletlerarası tarafsız araştırmalar, yaklaşık 90 ülkenin değerlendirildiği fiber gelişmişlik endekslerinde Türkiye’nin lakin 50. sıralarda yer aldığını gösteriyor. Sabitte lisans uzatmanın da yapılacağı önümüzdeki birkaç yılın ülkemiz için kritik bir dönüm noktası teşkil ettiğini düşünüyoruz. Bu sürecin adil ve sektörel rekabeti destekleyecek biçimde yürütülmesi son derece önemli. Bizler bu süreci ülkemizin dijitalleşme misyonu açısından bir fırsat alanı olarak kıymetlendiriyoruz. Bu doğrultuda hazırladığımız ‘Dijitalleşme Yolunda Sabit Genişbant Politikaları’ bahisli rapor, gelişen bir dijital ekosistemi etkinleştirmede fiber altyapının vazgeçilmez rolüne odaklanan 2030 vizyonumuzun hayata geçirilmesi için kıymetli bir referans noktası.”
Engin Aksoy şöyle devam etti:
“Dijital dünya şaşırtan bir süratle ilerliyor ve biz geride kalıyoruz. Türkiye’nin Güney Kore ile birebir yoğunluğa ulaşması için fiber çizgisini 2 milyon kilometreye çıkarması ve bunun için fiber çizgisini her yıl bir evvelki yıla nazaran %17 artırması gerekiyor. Bu durumda ortaya çıkacak tesirler, her yıl Türkiye GSYH’sine %2,2’lik bir katkı sağlayabilir. Öbür bir deyişle, mevcut sistemde devam edersek, her yıl 19 milyar dolarlık bir kıymetten yoksun kalacağız. Veriler, milletlerarası örneklerin gerisinde kalan fiber kapsama, FTTS oranı ve ortalama sabit genişbant suratında kaygı verici bir fark olduğunu ortaya koyuyor. Bu fark, kesimdeki yapısal problemler, bilhassa sabit altyapı tarafında dikey bütünleşik yapı ve altyapı paylaşım mevzuatı ile bağlantılı. Bu problemlerin, telekomünikasyon pazarının mevcut aksak yapısından kaynaklandığına, adil rekabeti engellediğine ve nihayetinde müşterilerimize sunduğumuz hizmet kalitesini etkilediğine inanıyoruz. Dolayısıyla, bizim için yapısal ayrışmanın gerçekleşmesi, ayrışmayla eş vakitli olarak ortak altyapı şirketinin kurulmasına giden yolun açılması, lisans uzatma sürecinin yapısal ıslahatlar için fırsat olarak kıymetlendirilerek hakkaniyetli bir biçimde uzatmanın yapılması öncelikli mevzular ortasında yer alıyor.”
Vodafone Türkiye İcra Kurulu Lider Yardımcısı Hasan Süel ise şunları kaydetti:
“Biz altyapı sahibi ve işletmecisinin ayrışmasının hem rekabeti tesis edeceğine hem de verimliliği sağlayacağına inanıyoruz. Ayrışma, milletlerarası alanda yaygın olarak kabul görmüş, fiber yatırımlarını ve rekabeti artırmada uygulanan bir model. Fiber altyapının yaygınlaşmasının, altyapı sahipliğinin yapısal ayrışmayla büsbütün bağımsız bir şirket tarafından yönetilmesi ile mümkün olacağına inanıyoruz. Altyapı ve üstyapı hizmetlerinin ayrılması, telekom operatörlerinin iş modellerini sadeleştiriyor. Ayrışma ile sadeleşmiş idare stratejileri; kurum içi aktif uygulamalar, idare motivasyonu ve nihayetinde genel verimliliğin artmasını sağlayabiliyor. Tüm operatörlere açık ve eşit hizmet veren bir altyapı firmasının varlığı, altyapının en verimli formda kullanımını sağlayacak, perakende piyasada artan rekabet ile yatırımın aboneliğe dönüşmesi hızlanacaktır. Diğer ülkelerde işe yaradığı kanıtlanmış, fiber altyapının tüm potansiyelini açığa çıkaran ve vatandaşlar ve işletmeler için daha süratli, daha uygun fiyatlı internet erişimi sağlayan bu modeli benimsememiz gerekiyor. Önerdiğimiz ayrışma modeli, aslında daha evvel devlet kurumlarının da işaret ettiği ve elektrik kesiminde de uygulanan bir model. Yapısal ayrışmanın, daldaki yapısal manileri ortadan kaldırmanın ve ülkemizdeki fiber altyapının tüm potansiyelini açığa çıkarmanın en tesirli yolu olduğuna inanıyoruz.”
Hasan Süel, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Lisans uzatmayla eş vakitli olarak ayrışmanın yapılması ve altyapı siyaset kararlarının alınarak takvime bağlanması gerek. Kalkınma Planı’nda da yer alan genişbant stratejisinin ortaya koyulması ve hayata geçirilmesi kıymet arz ediyor. Sabit hizmet lisans uzatma süreçlerinde fiyatlandırmanın istikrar gözeterek hakkaniyetle belirlenmesi, hem ülke hazinesi için yarar, hem de adil rekabetin tesisi için bir adım olacak. Hakkaniyetli bir lisans sürecinin memleketler arası kabul gören metotlar çerçevesinde gerçekleşmesi gerektiğini düşünüyoruz. Örneğin, uzatma bedelinin belirlenmesinde EBITDA değerli bir rol oynuyor. Sabit altyapıda lisans uzatmanın nasıl yapılacağı önümüzdeki öbür lisans süreçleri için de bir örnek oluşturacak. Burada taşınabilir ve sabitte farklılaşan değerleme formülleri ve bedelleri pazarda yapısal sıkıntılara sebep olabilir. Münasebetiyle sabitte seçilecek uzatma tekniği 5G ve 2029 yılında yapılacak ihaleler için emsal oluşturacaktır. Burada hakkaniyet aslını savunuyoruz. Bu temel, kesimde rekabeti ve kamu menfaatini sağlayacak.”
Hasan Süel, şirketin siyaset tekliflerini ise şöyle sıraladı:
- Türkiye’nin önündeki 15-20 yılda fiili bir inhisar oluşmamasının yolu yapısal ayrışma ve ortak altyapı şirketidir.
- Sabit altyapıda lisans uzatma süreci, milletlerarası kabul görmüş standartlarda yapılmalı ve eş vakitli ayrışma süreci başlatılmalı.
- Türkiye sabit genişbant pazarında toptan ve perakende düzeyde rekabetin güçlendirilmesi için ortak fiber altyapı şirketleri/girişimleri eş vakitli olarak hayata geçirilmeli.
- Sabit lisans uzatma ile taşınabilir uzatma ve 5G ihalesi eşit kaidelerde yapılmalı. Sabit uzatma ile taşınabilir uzatma ve 5G ihalesi ortasında orantısız farklar olmaması gerekiyor. Hem sabit hem taşınabilir lisans uzatmaları adil ve eşit kaideler gözetilerek yapılmalı. 5G ihalesi için makul kurallarda yatırımları teşvik eden bir ihale yapısı hedeflenmeli.
