Artvin Yusufeli Barajı, temelden 275 metre gövde yüksekliğiyle Türkiye’nin en yüksek, dünyanın ise 5’inci yüksek barajı olarak kayıtlara geçti.
Tam yükte dolusavak testlerinin gerekleştirildiği barajda, bir müddet su tahliyesi yapıldı.
2022 yılında ülkeye kazandırılan barajın su tahliyesini Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürü Mehmet Akif Balta da takip etti.
Balta, baraj gövdesinde gazetecilere, süper bir su gösterisine tanıklık ettiklerini söyledi.
“Suyun tahliye edilmesi nadir sayılabilecek bir durum”
Çift dolusavağı olan barajda suyun tahliye edilmesinin seçkin şahit olunabilecek bir durum olduğunu belirten Balta, “Dolusavakların temel emeli, feyezan akımlarının barajın depolama kapasitesinin üzerinde olduğu durumlarda, baraj rezervuarını sağlıklı halde terk etmesi için yapılan mühendislik yapılarıdır.
İşte bugün, bu türlü bir mecburilik ortaya çıktığında Yusufeli Barajı’ndaki dolusavakların çalışma durumunu görecek ve test edeceğiz.” dedi.
Türkiye’nin barajlar konusunda dünyada saygın bir yere sahip olduğunu vurgulayan Balta, Türkiye’nin 1936’da Çubuk Barajı ile başlayan baraj mühendisliği seyahatinin külliyen Türk mühendis ve işçisinin eseri olan Atatürk Barajı ve Hidroelektrik Santrali’nin imaliyle olgunluğunun doruğuna ulaştığını tabir etti.
Yolculuğun en değerli duraklarından birinin de 2022’de ülkeye kazandırılan Yusufeli Barajı ve HES olduğunu söyleyen Balta, topoğrafik kurallar nedeniyle yaşanan güçlü sürecin Türk mühendis ve işçisinin akılcı ve pratik uygulamaları sayesinde fevkalâde manzaraların ortaya çıktığı bir üretim serüvenine dönüştüğünü lisana getirdi.
Balta, uzun ve şiddetli bir sürecin akabinde tamamlanan mühendislik olağanüstüsü Yusufeli Barajı’nın proje, inşaat, elektromekanik işler, kamulaştırma, tekrar yerleşim ve başka faaliyetlerle birlikte 55 milyar liraya mal olduğu bilgisini verdi.
“Barajla 2,5 milyon kişinin güç muhtaçlığı karşılanacak”
Türkiye’nin son 21 yılda her alanda olduğu üzere yerli ve yenilenebilir güç konusunda da büyük atılım yaptığını belirten Balta, şu değerlendirmede bulundu:
2002 yılında 125 olan hidroelektrik santral sayısını devlet-özel dal işbirliği sayesinde 750’ye çıkardık. 2002’de 44 milyar kilovatsaat olan hidroelektrik güç üretimimizi 112 milyar kilovatsaate eriştirdik. Yusufeli Barajı ve HES, 558 megavat kurulu güçle yıllık ortalama 1 milyar 888 milyon kilovatsaat güç üretim kapasitesine sahiptir. Bu üretim ölçüsüyle 750 bin adet yerli ve ulusal araba Togg’un gücü karşılanabilir. Ayrıyeten barajla 2,5 milyon kişinin güç muhtaçlığı karşılanacaktır. Bu güzide tesis üreteceği güçle ekonomimize yıllık yaklaşık 6 milyar lira katma bedel sağlayacaktır.
Balta, Yusufeli Barajı ve HES’in, mansabında bulunan Artvin, Deriner, Borçka ve Muratlı barajlarının üretim kapasitelerini de artıracağını, Çoruh Irmağı’nda oluşabilecek taşkın riskini de azaltacağını söz etti.
Yusufeli Barajı’nda 22 Kasım 2022’de su tutulmaya, 25 Ağustos 2023’te elektrik gücü üretimi için ıslak testlere başlandığını anlatan Balta, şöyle devam etti:
2 Şubat 2023’te Ünite-3’ün süreksiz kabulü ve EAÜŞ dönemi yapılmasıyla birlikte Yusufeli Barajı’nda ticari üretim çalışmasına başlanmıştır. 12 Aralık 2023’te Ünite-2 ve 7 Mart 2024’te de Ünite-1’in süreksiz kabulü ve EAÜŞ evresi yapılmasıyla Yusufeli Barajı’nda tam kapasiteyle üretime geçilmiştir. Elektro-mekanik teçhizat çalışmalarında tüm ünitelerin süreksiz kabulleri yapılmış olup, EÜAŞ evreleri tamamlanmıştır. Bugüne kadar Yusufeli Barajı’ndaki 3 ünitede 1 milyar 290 milyon kilovatsaat elektrik üreterek, ülke iktisadına 3,5 milyar liralık katkı sağlanmıştır.
Balta, Yusufeli Barajı’nda birinci kere baraj gövdesi üzerinde bulunan üstten aşmalı dolusavakların açılarak test yapıldığını tabir etti.
2003-2024 yıllarında Artvin’de 219 milyar lirayı aşkın yatırım yapıldı
Yol inşaat çalışmalarında 24,86 milyar lira harcama yaptık. 2002 yılına kadar Türkiye’de toplam 50 kilometre tünel yapılmışken, Yusufeli Barajı ve HES Projesi kapsamında 62 kilometre tünel inşa edilmiştir. Yusufeli Barajı ve HES Projesi kapsamında tekrar yerleşim çalışmalarıyla eski yerleşim yerine göre daha çağdaş bir kentleşmeye sahip ve birçok istikametiyle örnek teşkil edecek yeni yerleşim yerleri kurulmuş, toplumsal donatılar, kamu binaları ve hak sahipleri için yapılan konut inşaatları tamamlanmıştır.
Geleneksel mimariye uygun olarak inşa edilen yeni Yusufeli ilçesinde 2 bin 698 konut ve 323 iş yeri hak sahiplerine teslim edilmiştir. Barajdan etkilenen köylerin yeni yerleşimleri kapsamında 7 köyde yeni yerleşim yeri oluşturularak 507 konut ve 10 iş yeri hak sahiplerine teslim edilmiştir.
“Bambaşka bir yerleşim olmuştur”
Balta, DSİ ve Orman Genel Müdürlüğü işbirliğinde yeni Yusufeli ilçesine 22 bin 94 ağaç ve 81 bin 280 fidan dikildiğini, ayrıyeten tekrar DSİ tarafından 40 bin 250 metrekare çim serildiğini söyledi.
Çalışmalar yürütülürken sokak hayvanlarının da unutulmadığını belirten Balta, “Sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği içinde çalışarak Ardanuç ilçesinde içinde ameliyathanesi de bulunan hayvan toplama merkezi yapılmıştır. Eski Yusufeli ilçemizden yaklaşık 500 sokak köpeği toplanarak buraya götürülmüştür.
DSİ tarafından yeni yerleşim yerinde bulunan köpekler için 100 kulübe yapılmıştır. Şunu da bilhassa belirtmek isterim ki yeni yerinde Yusufeli iktisadı, ekolojisi ve toplumsal yapısıyla değişik bir yerleşim yeri olmuştur.” diye konuştu.
DSİ tarafından 2003-2024 yıllarında Artvin’de 219 milyar 359 milyon 497 bin lira yatırım yapıldığını lisana getiren Balta, 141 tesisin hizmete alındığını tabir etti.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
