Sahipsiz hayvanlara yönelik düzenlemeler içeren Hayvanları Müdafaa Kanunu’nda yapılan değişiklikler, TBMM Genel Konseyi’nde kabul edilerek maddeleşti. 500 milletvekilinin katıldığı oylamada, 275 milletvekili ‘evet’ oyu verirken, 224 milletvekili ‘hayır’ oyu kullandı ve 1 milletvekili ‘çekimser’ kaldı.
Yeni kanunla birlikte ‘yakala-kısırlaştır-sal’ prosedürü bırakılıyor ve sahipsiz hayvanların bakımevlerinde barındırılması ve rehabilite edilmesi hedefleniyor.
10 soruda sahipsiz hayvanlara ait kanun teklifiyle ilgili merak edilenler:
1- Sahipsiz hayvanlar nereye götürülecek?
Sahipsiz hayvanlar ilgili belediyeler tarafından hayvan bakımevine götürülecek, rehabilite edilen köpekler sahiplendirilinceye kadar bu yerlerde barındırılacak.
2- Belediyelere sahipsiz köpeklerin toplanması ve barınaklara alınması konusunda hangi yükümlülükler getiriliyor?
Yerel idareler, istekli kuruluşlarla işbirliği içerisinde, sahipsiz hayvanların sahiplendirilinceye kadar bakılmaları için hayvan bakımevleri kurarak onların bakımlarını ve tedavilerini sağlayacak, eğitim çalışmaları yapacak.
Hayvan bakımevlerine alınan hayvanlardan rehabilite edilen köpekler sahiplendirilinceye kadar bu yerlerde barındırılacak. Hakikat ve aktüel data sağlanabilmesi hedefiyle hayvan bakımevlerine alınan hayvanlar Tarım ve Orman Bakanlığı veri sistemine kaydedilecek.
Yerel idareler sahipsiz köpeklere ait yürüttüğü iş ve süreçlerde Mesken Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Mukavelesi kapsamında gerekli idari önlemleri almaya yetkili olacak.
3- Hayvan bakımevleri ne vakte kadar kurulacak?
Belediyeler 31 Aralık 2028’e kadar hayvan bakımevlerini kuracak ve mevcut bakımevlerinin şartlarını güzelleştirecek.
4- Maddede öngörülen sorumlulukların yerine getirilmemesi halinde hangi cezai müeyyideler uygulanacak?
Sahipli hayvanın sahibi tarafından terk edilmesi kabahatine ait idari para cezası hayvan başına 2 bin liradan 60 bin liraya çıkarılacak.
Yerel idareler ismine toplanan sahipsiz hayvanları bakımevi dışında bir yere terk eden yahut bakımevinde barındırılan hayvanı bakımevi dışında bir yere bırakanlara ise hayvan başına 50 bin lira idari para cezası verilecek.
Belirtilen kaynağı ayırmayan belediye başkanı ve meclis üyeleri ile ayrılan kaynağı hayvan bakımevi kurmak, sahipsiz hayvanları toplamak, rehabilite etmek yahut sahiplendirilinceye kadar bakmak için harcamayan yahut bu kaynağı öteki hedefler için sarf eden belediye başkanı ve belediye yetkililerine 6 aydan 2 yıla kadar mahpus cezası verilecek.
5- Sahipsiz köpek meselesinin tahlili için gereksinim duyulan finansman nasıl karşılanacak?
Belediyeler, 31 Aralık 2028’e kadar hayvan bakımevleri kurmak, rehabilitasyon süreçlerini gerçekleştirmek ve sahipsiz hayvanlara sahiplendirilinceye kadar bakmak için mutlaklaşmış en son bütçe gelirlerinin binde 5’i oranında kaynak ayıracak. Bu oran, büyükşehir belediyelerinde binde 3 olarak uygulanacak.
Belediyelerce bu oranların üzerinde yapılan harcamaların yüzde 40’ı, Hazine ve Maliye Bakanlığınca belediyeye aktarılacak. Ayrılan ödenekler öbür bir hedef için kullanılamayacak.
6- Hangi belediyeler bakımevi kurmakla yükümlü olacak?
Büyükşehir belediyeleri, vilayet belediyeleri ve nüfusu 25 bini aşan belediyeler, sahipsiz yahut güçten düşmüş ya da tehlike arz eden hayvanların korunması ve sahiplendirilinceye kadar bakımının yapılması ile rehabilitasyonunun sağlanması emeliyle hayvan bakımevleri kuracak.
7- Bakımevi olmayan bir yerde tespit edilen sahipsiz hayvan nereye götürülecek?
Hayvan bakımevi kurma mecburiliği olmayan belediyeler ile vilayet özel yönetimleri, sorumluluk alanındaki bu hayvanları en yakın hayvan bakımevine götürecek.
8- Sahipsiz köpeklere ötanazi uygulanacak mı?
Kanunla Veteriner Hizmetleri, Bitki Sıhhati, Besin ve Yem Kanunu’nda yer alan ötanazi uygulanması şartlarına atıf yapılıyor.
Buna nazaran, bakımevine alınan köpeklerden, insan ve hayvanların hayatı ve sıhhati için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları denetim edilemeyen, bulaşıcı yahut tedavi edilemeyen hastalığı bulunan ya da sahiplenilmesi yasak olanlara, Veteriner Hizmetleri, Bitki Sıhhati, Besin ve Yem Kanunu’nun “Hayvanlara ötenazi yapmak yasaktır. Fakat, hayvanlara acı ve ıstırap çektiren yahut düzgünleşme durumu bulunmayan hastalık durumlarında, akut bulaşıcı bir hayvan hastalığının önlenmesi ya da eradikasyonu emeliyle yahut insan sıhhati için risk oluşturan durumlarda, davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sıhhati için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları denetim edilemeyen durumlarda veteriner tabip tarafından ötenazi yapılmasına karar verilebilir. Ötenazi süreci veteriner tabip tarafından yahut veteriner doktor nezaretinde yapılır.” kararları uygulanacak.
9- Düzenleme kapsamında hangi çalışmalara teşvik ve takviye sağlanacak?
İnsan, hayvan ve etraf sıhhatinin korunması gayesiyle bakımevleri, hastaneler ve ameliyathaneler kurmak; bunlara ait ilaç, alet ve ekipmanları temin etmek ile bakımevlerinde bakım, rehabilitasyon ve sahiplendirme üzere faaliyetleri yürütmek için başta mahallî idareler olmak üzere öbür ilgili kurum ve kuruluşlara teşvik yahut Bakanlıkça uygun görülen ölçülerde mali dayanak sağlanacak.
10- Kedi köpek sahiplerinin ne yapması gerekiyor?
Kedi ve köpek sahipleri, hayvanlarını en geç 31 Aralık 2025’e kadar dijital kimliklendirme sistemleriyle kayıt altına aldırmak zorunda olacak.
