Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Ensonhaber ekranlarının konuğu oldu. İlyas Efe Ünal’ın sorularını yanıtlayan Yumaklı, kıymetli açıklamalarda bulundu.
Ünal’ın yönelttiği, “Tarım üzerine birkaç bir şey konuşmak istiyorum. Bu orta çok gündemde. İşte İzmir’de hareketler gördük. Bursa’da hareketler gördük domates üreticileri. Ne oluyor sayın bakanım? Çiftçiyi yalnız mı bıraktınız?” sorusuna karşı Yumaklı şu tabirleri kullandı:
Önce İzmir’den başlayayım. Aslına bakarsanız o günde söylemiştik İzmir’deki bahis ile Bursa’daki mevzu ya da Balıkesir’deki husus birebir aslında.
Çünkü biz bu vilayetlerle alakalı birinci bu husus gündeme geldiğinde yani salçalık domatesle ilgili fazlalığın ya da fabrikaların almadığı konusu gündeme geldiğinde çabucak bunu tahlil etmeye başladık.
Nedir yani, niçin bu türlü oluyor diye. Karşımıza en kıymetli öge olarak şu çıktı: Bu bölümler büyük oranda kontratlı üretim yapıyor. Lakin burada bu fabrikalar bulundukları yerlerden başlayarak üreticilerle yapmış oldukları mukaveleleri, şayet o bulundukları bölgede mukavele yapmamışlar ise yahut yapacak olan üretici olmamışsa halkayı genişleterek öteki yerlerde üretim yapan üreticilerin eserlerini alıyorlar.
“MUHALEFETİN PROVOKASYONU BURADA DA GERÇEKLEŞMİŞ OLDU”
Buradaki mevzu şu, bu fabrikanın üretimle alakalı kendi üretim planında gereksinimi olduğu kadarıyla ilgili yapmış oldukları kontratlarla ilgili alımlarında hiçbir sorun yok.
Yani ne söylemişse, İzmir için konuşuyorum, ne söylemişse o kadarını kontratın bütün kaidelerini riayet ederek almış.
Ancak mukaveleyi imzalamamış olan üreticiler ellerindeki eserleri de farklı fabrikalara satamadıkları için orada bir huzursuzluk ortaya çıkmış ve eserlerinin alınmasını istemişler.
Biz de bununla ilgili çabucak ilgili arkadaşlarımız fabrikalar bir ortaya geldik ve İzmir’deki sorunu çözdük. Fabrikaların daha fazla almasını sağladık.
Onların öncelikle olağan mukavele yapmış oldukları üreticileri de mağdur etmeden zira onlar kontratlarını yapmışlar, üretimlerini yapmışlar.
Diğerlerinin de ellerindeki eserlerin alınmasını sağladık. Doğal bu mevzuyu öbür kentlerde de salçalık domates üreten kentlere de baktığımızda birebir sorunun geleceğini düşünerek fabrikalarla irtibata geçtik.
Tam bu esnada muhalefetin son bir yıldır aşağı üst tarımı merkezine alarak, üreticileri merkeze alarak onların beklentilerini çok çok yükselterek ve daha sonra gerçekleşenle beklentiyi oluşturdukları beklentinin ortasındaki farkı daima gündemde tutup ya biz işte bu türlü olmasını söyledik ancak olmadı bakın işte hakkınız bu diyerek insanları provoke etmeleri burada da gerçekleşmiş oldu.
“HER İKİ BAKANLIK BİREBİR ANDA HAREKET EDİYORUZ”
Bunun üzerine Ünal, “Yani sayın bakanım şöyle özetlemek gerekirse ben bir çiftçiyim ve üreteceğim malı satacağım fabrikayla muahede yapmam gerekiyor, mukavele yapmam gerekiyor. Bu mukaveleyi yapanlar aslında rastgele bir sorun yaşamıyor lakin sözleşmesiz bir formda fiyat bekleyerek üretim yapanlar bu hususta biraz sorun yaşadı sanırım.” tabirlerini kullandı.
Bakan Yumaklı cevaben, “Aynen o denli aslında o denli başladı ancak sonrasında doğal bu ortam Bu sefer kimi fabrikaların hepsi için söylemiyorum mukavelelerine uyanların hani onlara müteşekkirim hiçbir şey söylemiyorum ancak kimi fabrikaların da davranış biçimini değiştirdi. O vakit şöyle dedi kontratlı üretim yapmış olduğu üreticiye ben senden işte 4 tonu alacaktım sen 2 tonunu mukaveleye nazaran ver 2 tonunu da kontrat dışı ver. Artık bu türlü olduğu vakit bu sefer hem mukavele dışı olanlar sorun yaşamaya başladı hem kontratlı üretim yapanlar sorun yaşamaya başladı. Birinci etapta bu fabrikalarla, salça fabrikalarıyla Ticaret Bakanlığımız elbette hani onların alanına giriyor daha çok lakin birlikte bizim süreçlerimiz birbirine geçtiği için her iki bakanlık birebir anda hareket ediyoruz. Bu fabrikalarla irtibata geçtik ve kontratlarına uymaları gerektiğini yani bununla ilgili bir kontrole başlayacağımızı, aksi bir şey gördüğümüzde gereğini yapacağımızı söyledik.” dedi.
“BİZİM İŞİMİZ BİRİLERİYLE DİDİŞMEK DEĞİL”
İlyas Efe Ünal’ın, “Yani aslında şu, mesela Bursa’da CHP’li vekilleri gördük, Balıkesir’de UYGUN Parti’nin birkaç milletvekilini gördük. Kamuoyuna şöyle aktarılıyordu, ‘Tarım Bakanlığı ortada yok’ ama aslında bu süreç buraya gelene kadar siz art tarafta bunu işliyordunuz.” sözleri üzerine Yumaklı, “İzmir’den başladı. Biz artık açıkçası daima bu türlü birileriyle didişmek değil, bizim işimiz çalışmak. Yani onların tercihi bu. Onlar istiyorlar ki biz daima didişelim ancak hayır biz çalışacağız. Çalışıyoruz ve üreticimizin yanındayız. Elbette problemler yaşanacaktır. Fakat biz bakanlık olarak üreticilerimizin yanındayız. Daima baştan itibaren söylüyoruz bunu herkes kabul ediyor esasen. Planlı üretim diyoruz. Kontratlı üretim diyoruz. Bunun olması için çalışırken bu kurallara uymamış, kendisini piyasanın akışına bırakmış lakin sonra gerçekleşmeyince sorun yaşamış üreticilerimizin yanında olacağız. Lakin bir sonraki sene yaşanmaması için de ne gerekiyorsa bu önlemleri almaya çalışıyoruz.
“GIDA KONUSUNU SİYASET ÜSTÜ TUTMAK LAZIM”
Şimdi onların istediği şu; ‘Biz çok çarçabuk bu bölümü provoke edebiliriz.’ Orada uygun bir taban var. Maalesef ben bunu daima söylüyorum. Tarım kısmını bu kadar kolaya almak, ‘ben bunları istediğim üzere yönlendiririm’ demek, sonra da tüm Türkiye’nin tamamında bu varmış üzere toplumun ilgisini de buraya yönlendirerek bunu bir siyasi materyal yapma eforu bir yıldır devam ediyor. Şayet bir referans fiyat açıklanacaksa TMO tarafından, öncesinde bununla ilgili çok yüksek rasyonel olmayan bir şeyi konuşup, beklentileri yükseltip, ‘bakın biz söyledik sizi dikkate almıyorlar’ diyerek insanların beklentileriyle oynamak. Artık bunun kime ne yararı var? Tahminen onlar siyaseten bundan bir çıkar elde etme umudunu taşıyor olabilirler lakin besin konusunu siyaset üstü tutmak lazım. Gerçeklikten kopmamak lazım. Ben bir üretici bakanlık olarak sonsuz bir kaynağım olsun sonra da bunu dağıtayım istemez miyim?” ifadelerini kullandı.
“BİZ TARIM BAKANLIĞI OLARAK ÜRETİCİLERİMİZİN EMRİNE AMADEYİZ”
Ünal’ın yönelttiği, “Aslında Türkiye bu biçim popülist telaffuzları evvelki periyotlarda de yaşadı. Mesela EYT… EYT’nin bugün ekonomiyi ne kadar zorladığını herkes açık açık söylüyor.” sözü üzerine Yumaklı, “Kendileri de söylüyor. Hatta kendileri artık biz mi dedik demeye falan başladılar. Bu türlü komik bir şey olabilir mi? Ben buradan bütün üreticilerimize sesleniyorum. Biz, Tarım Bakanlığı olarak onların emrine amadeyiz. 7/24. Bu halde yüzlere görüştüğümüz, konuştuğumuz üreticilerimiz var. Bir de bizim vilayetlere gittiğimizde bir ortaya geldiğimiz üreticilerimiz var. Daima bir sonraki devirde mevcutta şayet düzeltilmesi gereken şeyler varsa bunu nasıl düzeltebiliriz onlarla konuşuyoruz. Artık bugün çayın üçüncü sur günü, ondan evvel önümüzdeki sene, bu sene yaşanan sorunlar yaşanmasın diye burada bugün üreticilerle, kesimle bir ortaya geleceğiz. Bunu daima yapıyoruz. Ben 60’a yakın ile gittim. Bizim üreticilerimiz, eli öpülesi üreticiler. Hiçbir iklim kuralına bağlı kalmaksızın, dış etkenleri düşünmeksizin, 7/24 üretim için uğraşan didinen insanlara hürmet duymak lazım. Bu hürmet, onları farklı istikametlere yönlendirmek için provoke etmeyi gerektirmez. Biz bir taraftan problemleri çözmek için çalışırken onların istediği didişmeyi tercih etmediğimiz için bu sefer de şunu söylemeye çalıştılar; ‘gördünüz mü hiç sesleri çıkmıyor’ aslında yanlarındayız neyin sesi çıkacak. Ancak bundan sonrası için söyleyeyim, onlara da anladıkları lisandan yanıt vereceğiz.” dedi.
“ÜRETİM İÇİN EK DAYANAKLAR VERECEĞİZ”
Bakan Yumaklı, İlyas Efe Ünal’ın, “Sayın bakanım, ‘çiftçi yalnız bırakıldı’ diyorlar. Siz çiftçiye hangi alanlarda ne dayanaklar veriyorsunuz?” sorusuna karşılık şu açıklamalarda bulundu:
Birçok eserde aslında girdi dayanaklarımız var. Fark dayanaklarımız var. Lakin şunu söyledik daima. Biz bu yılın ziraî faaliyetlerinin başlayacağı periyottan itibaren hububat, baklagiller, yağlı tohumlar ve artı iki tane eserde ilgili bir üretim planlamasına başlayacağız.
Biz sürdürülebilir bir üretim olsun, kaliteyi artırıcı, verimliliği artıcı her bir eğe de standart dayanakların yanında da ek takviyeler vereceğiz. Üretim konusunu baz alarak, su konusunu baz alarak takviyelerimizi de, kredi dayanaklarımızı de bunun içerisinde toplamış olduk. Bu eserleri üretim yapılan yerlerin kurallarına nazaran, pazarlama kurallarını da dikkate alarak planlayabilirsek bu sıkıntıların hiçbiri çıkmayacak aslında. Ben inanıyorum ki bunun sonuçları alındıkça üreticilerimiz buna canı gönülden iştirak edecek. 2024 – 2027 yılları ortasında 3 yıllık biz dayanakları tıpkı hayvancılıkta olduğu üzere açıklayacağız.
Biz üretim planlamasını bu ülkenin üreticileriyle birlikte hayata geçireceğiz. Onlar ne derlerse desinler. Yüzde yüz sorun yok demiyoruz fakat sorun olan her yerde biz varız aslında. Biz bütün problemleri çözerken onlar güya birinci kez duyuyorlarmış üzere provoke ediyorlar.
“BAZI MALİYETLERİN ORTADAN KALDIRILMASI GEREKİYOR”
Ünal’ın “Tarlada 10, markette 50′ daima bu türlü haberler gündeme geliyor. Bunun sebebi nedir?” sorusuna Yumaklı, “Şimdi birçok sebebi var. Bu süreçte davranış biçimi değişti derken bunu kastediyorum.
Geçen bir haber gördüm tahminen de sizin haber sitenizde gördüm Ensonhaber’de 1 kilo kıymayı alıyor bir tepsinin içine 3-4 tane de domates koyuyor, fırına veriyor çıkarıyor 3 bin lira. Artık siz bana şunu soruyorsunuz? Kıyma 400 lirayken nasıl 3 bin liraya satılıyor. Buna nasıl karşılık vereceğiz?
Hakikaten kimi maliyetlerin ortadan kaldırılaması gerekiyor. Bunun içinde 60’a yakın tarım bölgelerini hayata geçiriyoruz. Onlar büyükşehirlerin yanlarında, hem jeotermal enerjiyi kullanarak güç maliyetleri düşecek, hem yurtiçi gereksinimi karşılayacaklar. Biz bunları konuşuyoruz. Türkiye üzere devasa ülkede bunları genelleme üzere bir alışkanlık var.” cevabını verdi.
TÜRKİYE TARIMI GÖÇMENLERE MUHTAÇ HALE Mİ GELDİ?
İlyas Efe Ünal’ın, “Türkiye tarımı sahiden göçmenlere muhtaç hale mi geldi?” sorusuna Yumaklı, “Tarım teknolojileri konusu çok kıymetli. Dalların emekçi bulmayla alakalı sorunu bizde değil bütün dünyada sorun. Gençler emek ağır işlerde çalışmak istemiyor artık. Biz iki tane şey yapıyoruz; birincisi genç neslin tarımın içinde yer alması için ne gerekiyorsa bunları yapıyoruz. İkincisi, tarım teknolojileri konusunu yeni baştan ele aldık biz.
Bundan sonraki dönemlerlede de hem ilklim koşulları, hem coğrafik kurallar hem de bu bahsetmiş olduğumuz toplumun değişimi konusu elbette bizi en çok zorlayacak hususlardan bir tanesi. Bu bütün dünyanın yanıt aradığı sorulardan bir tanesi. Genç kardeşlerimizin, bayan çalışanlarımızın dalın içinde olması için bir evvelkiyle neredeyse 4 katına yakın dayanak vererek onları bu sistemin içerisinde kalmaya cesaretlendirmek istiyoruz. Bizim endüstrimiz de ahenk sağlayabilen bir yapıda.” formunda yanıt verdi.
YANGINLARLA ÇABA NASIL İLERLİYOR?
“Yunanistan’da bildiğiniz üzere bir yangın var, Siz de Türkiye’nin karşı karşıya olduğu yangınlarda daima alanlarda gördük. Türkiye’den yardım uçakları gitti. Son durum nedir?” sorusuna Yumaklı, “Gelirken buraya havaalanında ‘bu sene daha az yangın çıktı değil mi?’ diye sordu biri. Hayır 2 katı yangın çıktı. Çok süratli müdahale ile artık TV ekranlarına gelmeyecek bir kabiliyet kazanıldığı için artık bizim Türkiye gündeminde beli başlı tespit edilenlerin dışında kimsenin gündeminde yok artık. Zira gerçekten ülkemiz, insan kabiliyeti ve kapasitesi olarak, yangın söndürme uçakları, helikopterleri, insansız hava araçlarının kullanımı, senkronizasyonu da kuruldu bütün kurumlarla bir arada artık herkes rastgele bir şey olduğunda süratli bir formda müdahale edip mevzuyu bitiriyor.
“YILIN 12 AYI YANGINLA GAYRET EDİYORUZ”
Biz yılın 12 ayı yangınla çaba ediyoruz. Yurt dışından birçok ülke bu mevzuda eğitim talebiyle geliyor. Yunanistan haftalardır yanıyor, onunla ilgili yardım talep ettiler biz de yardım gönderdik. Biri şöyle yazmış, ‘madem uçağımız vardı kendi yangınlarımızda niçin kullanmıyoruz?’ mevzudan bi’ haber olmak, manipüle etmek aslında ne yaparsan yap hiçbir halde onu olumlamayacak bir zihniyet oluşmuş durumda. Biz 7/24 Türkiye’yi gözetliyoruz yangın manasında. Bir de bunun dışında yangın idare uçağı aldık. Sizin dumandan göremediğiniz yerleri nereye müdahale edilmesi gerekiyorsa orayı gösteriyor. Bu yangınla alakalı uyumun değeri çok büyük. 11 dakikaya indi yangın söndürme süremiz. Amacımız 10 dakika. Resmen taktik savaş veriyoruz. Biz bu mevzuda ülkemizin her bir bireyinin gurur duyacağı bir kabiliyete sahibiz.” cevabını verdi.
“ÇAY LOKAL OLARAK KALMAMALI”
Çay üretimiyle ilgili konuşan Yumaklı, “Bazı eserler bulundukları yere ruhunu veriyor. Çay da onlarda bir tanesi. 1 milyon 600 bin ton kadar yaş çay üretimi olacak. Üçüncü sürgünle birlikte artık bu fasıl tamamlanmış olacak. Bi de bugün Rize’deyiz dalla kıymetlendirme yapacağız. Çay lokal olarak kalmamalı, bir marka olmalı. Dünyaya katma kıymetli bir formda satmamız gerekir. Biraz da bu mevzulara ağırlaşmış olacağız.” sözlerini kullandı.
