TEKNOFEST Havacılık, Uzay ve Teknoloji Şenliği kapsamında Kocaeli’de düzenlenen Milletlerarası Efficiency Challenge Elektrikli Araç Yarışları ile Liseler Ortası Efficiency Challenge Elektrikli Araç Yarışları’na katılan Karaveli, AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Türkiye’nin kaynak ve teknolojide dışa bağımlılığını azaltmış, global paha zincirine kıymetli katkılar sunan bir ülke olma maksadı doğrultusunda ilerlediğini lisana getiren Karaveli, “Enerji ve Olağan Kaynaklar Bakanlığının çalışma prensibi ve çalışma alanına baktığımızda, bakanlığın teknoloji ve AR-GE üssü Türkiye Güç, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu, kısaca TENMAK.” dedi.
Karaveli, ülkenin net sıfır maksadına giden yolda değerli rol oynayan hidrojenle ilgili teknolojilerin geliştirilmesi ve bu teknolojiyle ilgilenen çalışanların yetiştirilmesi konusunda kurumun kilit rol oynadığına işaret ederek, “TENMAK bunu kendi belirlediği sorun ya da fırsat alanlarına uygun teknoloji geliştirerek yapıyor. Öteki yandan, kamuoyuna davette bulunarak üniversitelerdeki araştırmacıların ve sanayi dallarının hidrojen projelerine finansman sağlıyor ya da teknik olarak destekliyor ya da milletlerarası geliştirilen projelerde bir proje paydaşı olarak yer alıyor ve teknoloji geliştirme odaklı çalışmalar yapıyor.” diye konuştu.
“DÜNYA NÜKLEER GÜÇTE YENİ BİR ALTIN ÇAĞI YAŞIYOR”
Karaveli, TENMAK’ın çalışma alanlarının direkt ülkenin 40-50 yıllık gayeleriyle eşleştiğini söz ederek, ülkede süratle artan güç talebinin karbon salımı olmadan karşılanması noktasında nükleer gücün kıymetli bir vazife üstlendiğini lisana getirdi.
Bu doğrultuda, sağlıktan havacılığa, etraftan uzaya kadar pek çok alanda bilim ve mühendislik araştırmalarının önünü açması beklenen elektron hızlandırıcısını yakın vakitte devreye alan Türk Hızlandırıcı ve Işınım Laboratuvarı’nın (TARLA) kurum tarafından desteklendiğine dikkati çeken Karaveli, nükleer gücün bütün mirasının TENMAK’ta olduğunu söz etti.
Karaveli, Türkiye Atom Gücü Kurumunun TENMAK’a dönüştüğünü anımsatarak, “TENMAK kendi enstitüleriyle ve çalışma ekosistemiyle nükleer teknolojiye dayanak sağlarken, TARLA üzere birleşenleriyle hakikat bir bağlantı halinde. Temel odak noktası olarak da dünya nükleer güçte, bilhassa karbonsuz bir güç kaynağı tezinde bulunduğu için, yeni bir altın çağı yaşıyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Böyle bir çağda kendi santraline sahip olan Türkiye’de bu alandaki teknolojilerin geliştirilmesinin en büyük amaç olduğunu belirten Karaveli, “Bu manada TARLA ve gibisi yapılarla da Türkiye bu ekosistemi geliştirmek için bütün uğraşını sarf ediyor. Buradaki temel rol de TENMAK’a düşüyor. Bu alanda da bizim kamuoyuna sunduğumuz ve sanayi kuruluşlarının, akademisyenlerin aldığı hem proje takviyeleri hem de bizlerle bir arada yaptığı projeler var. TARLA süreci de bu formda desteklediğimiz bir süreç.” dedi.
Karaveli ayrıyeten, kurumun halihazırda dünyada kullanılan teknolojiler ve yeni periyotta kullanılacak teknolojileri desteklediğine işaret ederek, şunları kaydetti:
“Biz santraller kuruyoruz. Nükleer tesis konsepti yalnızca ana gayesi olan güç üretmekte kalmayıp ilaveten yan taraflara takviye sunuyor. Örneğin siz bir nükleer alt yapıya sahipseniz güç de ilaç da üretebilirsiniz ya da bundan tarım dalında de faydalanabilirsiniz. O yüzden, klasik formüllerle kullanılan teknolojinin lokalizasyonu, yerleştirilmesi birinci gayemiz. İkinci gayemiz de dünyada gördüğümüz yeni jenerasyon teknolojilerin devreye katılması. O yüzden biz bütün davetlerimizde, desteklerimizde, TARLA sürecinde de hem klâsik hem de yeni kuşak teknolojileri birlikte destekleyerek, bunların ülkemize katılmasını sağlamaya çalışıyoruz.”
“DİJİTALLEŞME VE YAPAY ZEKA KULLANIMI GÜÇ KESİMİNİN VAZGEÇİLMEZİ”
Karaveli, yeni kuşak teknolojilerin desteklenmesi noktasında kurumun yapay zekayı atlamadığına değinerek, “Dijitalleşme ve yapay zeka kullanımı güç kesiminin vazgeçilmezidir. Zira siz lakin dijitalleşme ve yapay zekayı dahil ederek enerjiyi optimum düzeye getirip, en gerçek halde yönetirsiniz.” tabirlerini kullandı.
Bu sebeple TENMAK’ın bütün çalışmalarında bir eser geliştirilirken yapay zekanın nasıl dahil edilebileceğinin değerlendirildiğini aktaran Karaveli, kurumun buna özel bir enstitüsünün olduğu bilgisini paylaştı.
Karaveli, enstitünün sanayi dalının güç kullanımının otonomlaşmasından ulaştırma kesimindeki araçlarının otonomlaşmasına kadar geniş bir yelpazede çalışmalarını sürdürdüğünü belirterek, “Yapay zeka, gücün kullanımını optimize eder ve en gerçek düzeye getirir, kullanılan teknolojilerin kullanımını kolaylaştırır. Ayrıyeten yapay zeka ve dijitalleşme devrede epey doğal olarak güç talebi de artar ve sizin güç talebini karşılamak için ek yatırımlar yapmanız gerekir. Yani kurum yapay zekayı ağır bir halde kullanıyor ve ileride güç talebini karşılamak için öteki dallarda de ağır kullanılacağını düşünerek, buna hazırlık yapıyor.” dedi.
