TUSAŞ Genel Müdürü Demiroğlu, KAAN’ın teslimat tarihi, Blok-10 üretim süreci, projenin mümkün ortakları ve ulusal uçağın Amerikan F-22’den üstünlükleri hakkında çarpıcı tabirler kullandı.
Demiroğlu, en az 100 adedi Türk Hava Kuvvetleri’ne olmak üzere birinci etapta 250-300 adet KAAN üretmeyi tasarladıklarını açıkladı.
İşte Mehmet Demiroğlu’nun tabirlerinden değerli satır başları;
BİZ BU MOTORU KESİNLİKLE YAPACAĞIZ
KAAN ve HÜRJET’te Amerikan menşeili motorlu kullanıyoruz. Ülkeler ortasındaki alakalar elbet bizi de etkiliyor.
F-16 alımı sürecindeki gelişmeler bizi olumlu tarafta etkileyecektir diye umut ediyoruz. Lakin gerek muhtemel ambargolara karşı gerekse de bizim kendi eserlerimizi geliştirmenin bir gereği olarak motor konusunda TRMotor ve TEI şirketlerimizde ilgili çalışmaları yapıyoruz.
Şu anda KAAN motoru, TEI ve TRMotor paydaşlığıyla epey merhale kat etmiş vaziyette devam ediyor. Hedefimiz 2030’ların başında 5. ve 6. kuşak uçağı destekleyecek bir motorla KAAN’ı üretmeye devam etmektir.
Ambargolar konusunda çok fazla yorum yapmaya gerek yok, inşallah o denli bir şey olmaz. Olursa da biz tekrar kendi önlemlerimizi alarak kendi eserlerimizi yapmaya devam edeceğiz.
Biz bu motoru yaparız. Bunu yapmak kolay demiyorum. Ama TRMotor ve TEI’deki arkadaşlardan kime sorsanız ‘bunu yaparız’ diyeceklerdir, ki ben de o denli diyorum, yapacağız. Biz dünyada 5. kuşak savaş uçağı üreten 4 ülkeden biriyiz.
ASIL KAAN UÇUŞLARI 2025 YILINDA
KAAN’da Blok-10 dediğimiz birinci teslimatı içeren model 2025’te ortaya çıkacak. Bu uzun bir seyahat. Birinci versiyona koyacağınız alt sistemlerin niteliğine nazaran testiniz ve uçuş zarflarınız değişecektir. Bu tahminen 2030’ların sonuna kadar devam edecek bir geliştirme seyahati.
‘Blok’ yaklaşımıyla yol alıyoruz. Şunu yapmak istemiyoruz; bütün her şeyiyle bitirelim KAAN’ı ve o denli teslim edelim. Hayır.
Şu anda Hava Kuvvetlerimizin kullanabileceği, envanterdeki uçaklardan daha uygun olmak kuralıyla, getirdiğimiz birinci evrede teslimatı yapacağız. Biz buna KAAN Blok-10 diyoruz.
KAAN’ın birinci deneme uçuşları devam ediyor. Esas test uçuşu 2025’te başlayacak. Bu uçuşlar 2028’e kadar, hatta sonrasında da devam edecektir.
İlk uçuştan sonra 5 yıl içerisinde teslimat etabına getirebilmek nitekim zorlayıcı bir süreç. 2028’de 20 KAAN teslimatı hedefliyoruz. Aksaklıklar çıkıyor mu, çıkacak, hepsini çözeceğiz.
2028 maksadımız sürüyor. Şu an itibariyle ‘geciktik’ diyebileceğimiz bir aksaklığımız yok. Fakat ‘olmaz’ da diyemeyiz. İnşallah 2028 yılının sonuna gerçek KAAN teslimatını görürüz.
İLK ETAPTA 150 UÇAK İHRAÇ EDİLİR
Blok-10 ve sonrasındaki KAAN modeli ortasındaki farklar bilinmeyen bilgi kapsamına giriyor, açıklayamam.
Ama şunu söyleyebilirim. Birinci teslimattaki uçaklar envanterde bulunan uçaklardan çok daha yeterli olacak: Görünmezlik, sürat, radar bakımından. AESA radarlı olacak, 100 kilometrenin üzerinde görüş sağlıyor.
Bu ortada, geliştirdiğimiz teknolojileri, envanterimizdeki uçaklara da uyguluyoruz. F-16’lara AESA radarı takıyoruz fakat KAAN’ınki elbette çok daha büyük ve çok daha uzun aralı olacak.
ROKETSAN, SAGE ve öbür firmaların geliştirmiş olduğu mühimmatları isterlere ve ehemmiyet sırasına nazaran KAAN’a entegre ediyor olacağız. Her bir blokta KAAN’ın kabiliyetleri artacak. Bu halde üretime devam edeceğiz.
İlk etapta Türk Hava Kuvvetleri için 100 adedin üzerinde KAAN üretimi yapmayı planlıyoruz. En az bu kadar bir sayıyı da dost ve müttefik ülkeler için üretmeyi hedefliyoruz.
Şu anda KAAN’la önemli olarak ilgilenen ülkeler var. Onlarla birlikte çalışarak onların da gereksinimlerini karşılayacak halde, onlar için 150 adet KAAN şeklinde sayı versem herhalde kusur yapmış olmam.
İlerleyen yıllarda öncelikle kendi Hava Kuvvetlerimizin muhtaçlıklarını karşılamak şartıyla toplamda 250-300 arasında bir üretim planlıyoruz diyebilirim.
KAAN’IN ORTAKLARI YAKINDA RESMİYET KAZANIR
KAAN’a 4-5 ülkeden önemli bir ilgi var. Bu ilgi birinci uçuştan sonra daha da görünür hale geldi. Suudi Arabistan Savunma Bakanı Halid bin Selman’ın TUSAŞ’a gelmesi, projelerimizle ve bilhassa KAAN’la önemli olarak ayrıntılı ilgilenmesi bunun bir göstergesi.
KAAN’la bu biçimde ilgilenen diğer ülkelerimiz de var. Lakin projeye hangi düzeyde ve ne vakit katılacaklar konusu biraz daha çalışma gerektiriyor.
Biz şuna eminiz ki KAAN bizim coğrafyamızın projesi haline geldi, geliyor. Çok uzak olmayan bir vakit içerisinde, tahminen bu yıl, tahminen de gelecek yıl KAAN projesine resmî iştirakleri göreceğimizi düşünüyorum.
KAAN ile Amerikan F-22 sık sık karşılaştırılıyor. 30 yıllık bir geçmişi bulunan F-22 yapıldığı periyodun en yeterli teknolojilerini barındırıyordu. Ancak 30 yılda dünya çok değişti. Elektronik alt sistemler, elektronik harp sistemleri çok gelişti ve radarlar da çok gelişti.
Birebir karşılaştırma yapmak çok güç, zira ABD F-22’yi satmıyor hiçbir yere… Hiçbir bilgi yok. Fakat bizim KAAN’ımız en az o kadar olacak. Hatta birtakım özellikleri daha da yeterli olacak. Bu özelliklerin de hangileri olduğu önümüzdeki devirde kamuoyuyla paylaşılır. Bunlardan bir tanesi radarlar diyebilirim. Göreceğiz.
‘6. JENERASYON’DA BİRİNCİ SIRADA BİZ OLACAĞIZ
6. jenerasyon konsepte KAAN’la devam edeceğiz. Zira KAAN buna uygun olarak tasarlandı.
6. jenerasyon uçağın en kıymetli özelliği nedir diye sorsak, beşerli ve insansız sistemlerin birbiriyle konuştuğu, insansız sistemlerin KAAN tarafından komuta edildiği, veri ve sensör füzyonu dediğimiz teknolojilerin kullanıldığı, network üzerinde çalışan, birbirleriyle yapay zeka tabanlı bağlantı kuran, karar verebilen, beşere mümkün olduğu kadar az muhtaçlık duyan lakin gerektiği yerde komuta-kontrolü bırakan bir sistem olarak ortaya çıkıyor.
Şu anda 6. kuşak tam da tanımlanmış değil temelinde. Bu bahis Halid bin Selman’ın ziyareti sırasında da gündeme geldi.
Başpilotumuz Barbaros Demirbaş “Biz bu hususta lideriz” diye bir cümle sarf etti. Prens de bunun nasıl olabildiğini sorunca, şunu dedi: Bizim şu anda ANKA-3’ümüz var, KIZILELMA’mız var, KAAN’ımız var, Harika Şimşek’imiz var, 6. kuşak asset’lerimiz var. Bunlar o denli her ülkede yok.
Biz 6. kuşağı şu anda simülasyon üzerinde çalışmaya başladık bile. Münasebetiyle bir bu hususta da liderliğe oynadığımıza inanıyoruz.
Önce başladık, süratli çalışacağız ve 6. kuşak konusunda dünyada birinci 3’ten biri mutlaka biz olacağız lakin tahminen de birinci sırada olacağız. Onu da göreceğiz daima birlikte.
