Çoçuk ve genç nüfusun artışı ülkeleri demografik açıdan dinç ve inançta tutuyor.
Uzmanlar, Türkiye’nin doğurganlık hızının Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerin ve dünya ortalamasının altına inmesinin akabinde gelecekte karşılaşılabilecek mümkün risklere dikkati çekti.
AA muhabirinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Birleşmiş Milletler (BM) datalarından derlediği bilgilere nazaran, Türkiye’nin doğurganlık suratı, 2023’te AB ortalamasının altına düştü.
Mevcut projeksiyona nazaran Türkiye nüfusu 2100’de 50 milyonun altına düşebilir
Türkiye, geçmiş yıllarda AB ortalamasından daha yüksek doğurganlık süratiyle dikkati çekiyordu. Fakat doğurganlık suratı 2023 yılında AB’de 1,54 çocuk olurken, Türkiye’de 1,51’de kaldı. Türkiye’nin doğurganlık suratı 27 AB ülkesinden 16’sının gerisinde yer aldı.
Türkiye’nin doğurganlık suratı 2022’de 1,62 çocuk olurken, AB ortalaması 1,53 olarak belirlenmişti. Doğurganlık suratı 2021’de de 1,70 ile AB ortalamasının üzerinde yer alıyordu. Türkiye’nin 2001 yılındaki doğurganlık suratı ise 2,38 düzeylerinde bulunuyordu.
Türkiye’nin doğurganlık suratı geçen yıl prestijiyle dünya ortalamasının da altında yer alıyor. BM datalarına nazaran 2023’te dünya ortalaması 2,31 çocuk olurken, Türkiye 1,51 ile sıralamada birinci 100 ülke içerisinde bulunmuyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, probleme dikkat çekmişti
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Türkiye’nin nüfusun kendini yenileme eşiği olan 2,1 düzeyinin altında olduğuna dikkati çekerek, “Nüfus, millet olarak en büyük gücümüzdür ve bunu korumak zorundayız. Önümüzdeki devirde bu bahiste daha kararlı olacağız.” değerlendirmesinde bulunmuştu.
“Türkiye’de toplam doğurganlık suratının 1950’lerden bu yana genel olarak düşüş eğiliminde”
Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ayşe Abbasoğlu Özgören, mevzuya ait değerlendirmesinde, Türkiye’de toplam doğurganlık suratının 1950’lerden bu yana genel olarak düşüş eğiliminde olduğuna işaret etti.
“Nüfus azalmaya başlayabilir”
Doğurganlık suratının düşmesi sonucu nüfusun yaşlanması olgusuyla karşı karşıya kaldığını belirten Özgören, çalışma çağındaki nüfusun azalmaya başlaması ve yaşlı nüfus oranının artması sonucu nüfusun direkt azalmaya başlayabileceği ikazında bulundu.
Özgören, doğurganlık suratındaki düşüşün uzun sürecin sonucu olduğunu ve bu eğilimi durduracak yahut yavaşlatacak siyasetlerin 2008’den bu yana gündemde olduğunu anımsattı.
“Demografik fırsat penceresi türkiye için hala açık”
BM tarafından demografik fırsat penceresinin “40 yaş üzeri nüfusun toplam nüfusun yarısını oluşturduğu noktadan evvel, 15 yaş altı nüfusun toplam nüfusun yüzde 30’undan az olduğu ve 65 yaş ve üstü nüfusun toplam nüfusun yüzde 15’inden az olduğu dönem” olarak tanımlandığını belirten Özgören, şu değerlendirmede bulundu:
Türkiye için demografik fırsat penceresi hala açık lakin bu fırsat 2040’lara kadar sürecek, bunu yaklaşmakta olan bir alarm üzere düşünebiliriz. Türkiye’de doğurganlık suratını dünya ortalamasının üzerine çıkarmak yerine 11. ve 12. Kalkınma planlarında da belirtildiği üzere doğurganlığı yenilenme seviyesinin üzerinde tutmak daha gerçekçi bir amaç olacaktır.
“Türkiye, demografik dönüşüm sürecinde olan ülkeler arasında”
Ankara Toplumsal Bilimler Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Sosyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sutay Yavuz da Türkiye’nin demografik dönüşüm sürecinde olan ülkeler ortasında yer aldığını ve büyük oranda bu süreci tamamladığını söyledi.
“Türkiye’nin yaş yapısı değişiyor”
Bu durumun, Türkiye’nin yaş yapısının değiştiğini gösterdiğini ve nüfus piramidinin tabanında artık besbelli bir daralma olacağını bildiren Yavuz, bu piramidin orta kısmında ve yaklaşık 20-30 sene sonra da zirve noktalarında genişleme görüleceğini anlattı.
“Kreş sayılarının artırılması gerek”
Yavuz, doğurganlık suratının yine yükselişe geçmesi için çalışma hayatının düzenlenmesi ve barınma konusundaki sıkıntıların giderilmesinin değer taşıdığını aktarırken, kentlerde çocuklu ailelerin daha kolay hareket edebileceği alanların oluşturulması ve kreş sayılarının artırılması gerektiğini bildirdi.
“Çocuk sahibi olmaya yakın insanların gereksinimlerine beklentilerine uygun siyasetler tasarlanmalı”
Bu siyasetlerin ısrarlı biçimde uygulanması durumunda tesirlerinin görülebileceğine işaret eden Yavuz, şunları kaydetti:
Bunlar bir ölçüde ısrarlı halde uygulandığında sonuç veriyorlar lakin bu sonuç hiçbir vakit doğurganlığı ikiye katlamıyor. Bunun bizim açımızdan kıymetli tarafı bu oranların daha fazla düşmemesi. Çocuk sahibi olmaya yakın lakin kararsızlık yaşayan insanları bulup onların gereksinimlerine beklentilerine uygun siyasetler tasarlamak lazım.
Küresel nüfus 8 milyarı geçerken yaşlanma eğilimi hızlanıyor
Dünya genelinde 65 yaş üstü nüfus neredeyse iki katına çıkarak yüzde 10,3’e yükselirken, bu eğilimin devam etmesi öngörülüyor.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
