Demans vakalarının yaklaşık yüzde 40’ının önlenebileceği düşünülüyor. Makul hayat usulü alışkanlıklarında yapılacak değişiklikler, beyin sıhhatini güçlendirerek, hayat kalitesini güzelleştirebilir ve demans riskini düşürebilir.
The Conversation’da yayınlanan makaleye nazaran, demansı önlemek için takip edilmesi gereken 6 adım mevcut. İşte beyin sıhhati için yapılması gerekenler…
İYİ BESLENME
İyi beslenme, beyin sıhhati için değerli olan hususlardan biri. Beyin, beden tartısının yalnızca yüzde 2’sini oluşturmasına rağmen günlük enerji kaynağının yaklaşık %20’sini tüketir. Bu durum, düzgün beslenmeyi beyin sıhhatinin değerli bir ögesi haline getirir.
Ayrıca uygun bir diyet sağlıklı bir kiloyu korumamıza yardımcı olur ve diyabet riskini düşürür. Bunların her ikisi de yüzde 1 daha fazla demans riskiyle ilişkilendiriliyor. Sağlıklı bir diyet, yüzde 2 daha fazla demans riskiyle ilişkilendirilen hipertansiyonu da önleyebiliyor.
Yayınlanan araştırmada, sağlıklı bir beyin için uygulayabileceğiniz en âlâ diyetlerden biri Akdeniz diyeti olarak belirtiliyor. Birçok çalışma Akdeniz diyetinin daha uygun beyin fonksiyonu ve daha düşük bunama riski ile temaslı olduğunu gösteriyor.
Bu nedenle sağlıklı bir beyin istiyorsanız diyetinize bol ölçüde tam tahıl, zerzevat, meyve (özellikle çilek), kuruyemiş, fasulye ve yağlı balık eklenmesi tavsiye ediliyor. Hamur işi, tatlı, kızarmış yiyecek ve peynir ölçüsünün sınırlanması durumu hatırlatılıyor.
Çoğu kişi için, makul vitamin ve mineral takviyeleri almak yerine beslenme durumunun iyileştirilmesinin beyin sıhhati için daha güzel olacağı belirtiliyor.
BOL SU İÇMEK
Araştırmalarda bahsedilen bahislerden biri de bol sıvı tüketimi. Bedenin büyük kısmı, yaklaşık yüzde 60’ı sudan oluşuyor ve bu nedenle su içmek beyin işlevi ve genel hayat kalitesini destekliyor. Susuz kalmanın fizikî ve zihinsel performansı birçok biçimde etkilediği biliniyor. Kâfi su içilmemesi yorgunluk hissini artırabiliyor ve beynin verimliliğini düşürebiliyor. Hafıza, dikkat, konsantrasyon ve reaksiyon mühleti de susuzluktan etkilenebiliyor. Kâfi sıvı tüketimi beynin en güzel halde çalışmasına yardımcı olur ve beyin işlevlerindeki ani düşüşün önlenmesini sağlar.
ALKOL TÜKETMEMEK
Yapılan araştırmalar, çok alkol tüketiminin bunama riskini yüzde 1 oranında artırabileceğini gösteriyor. Alkol yalnızca beynin çalışmasını etkilemekle kalmaz, birebir vakitte beynin yapısını da değiştirir. Araştırmalar bunun nöron kaybı (beyin boyunca sinyaller gönderen hücreler), beyaz unsurda azalma (beyin bölgeleri ortasındaki irtibatı sağlayan hudut lifleri ağları) ve hacim kaybı ile irtibatlı olduğunu ortaya koymuştur. Tüm bu durumlar beynin çalışma durumunu tesirler. Alkolün birtakım kanserlerin (ağız, boğaz ve meme kanseri dahil ) yanı sıra felç ve kalp hastalığı riskini de artırdığı hatırlatılıyor.
AKTİF OLMAK
Egzersiz yapmanın beyin için birçok yararı vardır. Beyne giden kan akışını artırır, bu da düzgün fonksiyon için yararlıdır, iltihabı azaltır ve hatta beyin aktivitesini ve hacmini artırarak daha verimli hale getirir. Tüm bu değişiklikler uzun vadeli beyin sıhhatiniz için epey yararlıdır ve bilişsel gerilemeye karşı muhafaza sağladığı düşünülmektedir.
Haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta fizikî aktivite veya haftada en az 75 dakika yüksek yoğunlukta antrenman yapmayı hedefleyebilirsiniz. Ayrıyeten araştırmalar sağlıklı bir beyin için günde yalnızca 7 bin 500 adım atmanın kâfi olduğunu gösteriyor.
SOSYALLEŞMEK
The Conversation’da yer alan bilgilere nazaran toplumsal izolasyon ve yalnızlık, depresyon ve bilişsel gerileme riskinin artmasıyla ilişkili görülüyor. Fakat araştırmalar, âlâ toplumsal irtibatların daha yavaş bilişsel gerilemeyle ilişkili olduğunu gösteriyor. Örnek olarak öteki beşerlerle yaşamak, haftalık bir topluluk kümesine katılmak yahut her hafta aile ve arkadaşları görmek üzere aktivitelerden bahsediliyor. Sosyalleşmenin dikkat ve hafıza konusunda destekleyici özelliği bulunduğu belirtiliyor.
ÖĞRENMEYE DEVAM ETMEK
Öğrenmenin beyin üzerinde koruyucu bir tesiri olduğu biliniyor ve araştırmalar, hayatları boyunca öğrenmeye devam eden şahısların bunama riskinin yüzde 7 daha düşük olduğunu gösteriyor. Beyin sıhhati için yapılabilecek en yeterli aktiviteler ortasında yeni bir lisan öğrenmek, yeni bir spor denemek, müzik aleti çalmak ve bulmaca çözmek yer alıyor.
UNUTULMAMASI GEREKENLER
Bu ipuçlarının yanı sıra, bunama riskinizi azaltmanın başka yolları arasında işitme kaybı yaşıyorsanız işitme aygıtı kullanmak, travmatik beyin hasarından kaçınmak ve her gece en az altı ila sekiz saat uyumayı hedeflemek yer alır.
Genç yaşta beyne ne kadar düzgün bakılırsa, ileri yaşlarda düzgün çalışmaya devam etmesi o kadar mümkün olabilir.
