Fatih Sultan Mehmet Eğitim ve Araştırma Hastanesi Beyin Cerrahi Kliniği tabipleri dünyada birinci kere, bel ağrısının fıtık, omurga sorunları üzere nedenler dışında tıp dünyasında yıllardır kabul gören ‘alt orta bölgedeki kasların yağlanması ve zayıflaması’ nedeniyle değil, sırtın her iki yanında bulunan dış yan kaslardaki yağlanma ve zayıflama sonucu ortaya çıktığını bilimsel olarak ispatladı.
Çalışmayı yürüten takımdan Doç. Dr. Murat Şakir Ekşi, bu sonuçların hastalardan istenen MR bulgularının yorumlanmasından, hastaya verilecek antrenman programlarına kadar literatürdeki tüm ezberleri değiştirebileceğini vurguladı.
Tıpta uzun yıllardır kabul gören bir bilgiyi değiştirebilecek bulgular içeren araştırma, başta pek çok yayın tarafından ret alsa da bel ağrısı konusunda dünyadaki en değerli otoritelerden Dünya Ağrı Enstitüsü’nün resmi yayını ‘Pain Practice’de, üstelik baş editörün ‘mutlaka okunmalı’ ibaresiyle yayınlandı ve tıp dünyasında da ses getirdi.
“PANDEMİDEN SONRA DAHA DA ARTTI”
Bel ağrısının 2020’den evvel en yaygın görülen hastalıklar ortasında 12’nci sıradayken Kovid pandemisinden sonra 8’inci sıraya yükseldiğini anlatan Doç. Dr. Ekşi, “Çok fazla bireyde görülmesi, genç insanlarda görüldüğü için ve çok fazla iş gücü kaybına sebep olması nedeniyle tıp dünyası için hala kıymetli çalışma mevzularından birisi. Evvelden neden bel fıtığı yahut omurgada bozukluklar olarak düşünülürdü genelde. Lakin iş o kadar kolay değil. Bel ağrılarının birçoklarının kesin sebebi hala bilinmiyor. Bir hastalığın sebebini tam olarak bilmiyorsak da ona kesin bir tahlil üretebilmemiz zorlaşıyor. Bu nedenle dünyada bu bahiste pek çok çalışma yapılıyor. Son yıllarda daha farklı bulgular da ortaya çıkmaya başladı. Örneğin son yapılan çalışmalarda, bel kaslarının da bozulması, yağlanması ve küçülmesi sonucunda bel ağrısının ortaya çıktığı ortaya kondu. Biz ise kendi hastalarımız üzerinde yeni bir araştırma yapmak istedik ve genel kanının bilakis asıl nedenin farklı kas kümeleri olduğunu gördük” dedi.
ONLARCA HASTA VE SAĞLIKLI BİREYİN VERİSİ TAHLİL EDİLDİ
Araştırma için yaş ve cinsiyetleri tıpkı, bel ağrısı çeken 66 hasta ile bel ağrısı şikayeti olmayan 66 kişinin ayrıntılı tahlilleri yapıldı. Doç. Dr. Ekşi, ağrısı olanlarla olmayanlar ortasında ne üzere farklar yahut benzerlikler olduğunu belirlemek gayesiyle bu kıyaslamayı yaptıklarını anlatarak şu bilgileri verdi: “Genel kanının bilakis, belin alt orta kısmındaki kaslardan çok (multifidus kasları), belin üst dış bölgesindeki yüzeysel kaslar olarak da bilinen, elektra spinae ismini verdiğimiz kasların yağlanması bel ağrısını başlatıyor. Bu kanıya nasıl vardık? Bel ağrısı olmayan bireylerde de belin alt orta kısmındaki kaslar yağlı ve zayıftı fakat buna karşın bel ağrısı gelişmemişti. Münasebetiyle ağrıyı asıl başlatanın sanılanın bilakis farklı bir kas kümesi olduğunu bilimsel olarak birinci defa ortaya koyduk.”
“BEL AĞRISINDA ALTIN STANDARDI DEĞİŞTİRECEK”
Bu çalışmayı pahalı kılan bulgunun, tıpta “altın standart” olarak kabul edilen görüşünden çok farklı bir sonuca ulaşmak olduğunu kaydeden Doç. Dr. Ekşi, “Genel kabulün dışında bulgular olduğu için uzun bir süreç sonucunda makalemiz kabul edildi ve yayınlandı. Bu alandaki en saygın mecmualardan bir tanesi olan Pain Practice’de yer aldı ve mecmuanın baş editörü olan Harvard Tıp Fakültesi Algoloji Kısmından Dr. Chris Gilligan tarafından da bu yazının, bu husus üzerinde çalışan bilim insanları tarafından ‘mutlaka okuması gereken’ çalışmaların başında geldiğine dair bir yazı yayınladılar. Bu da ülkemiz ve bizim için onur verici olağan ki” diye konuştu.
“AĞRIYI BAŞLATAN KASLARDAKİ BOZULMA 30’LU YAŞLARDA BAŞLIYOR”
Bu buluşun klinik uygulamaları değiştireceğine de dikkat çeken Doç. Dr. Ekşi, sözlerini şöyle noktaladı: “Ağrı nedeninin farklı bir yerden kaynaklandığını gösterdik. Bu çok değerli, zira belin alt bölge kaslarıyla üst bölgesi kaslarının çalıştırılması ki, o yağlanmayı azaltmamız için çalıştırmak gerekiyor. Yapılacak fizik tedaviler, antrenmanlar büsbütün değişecek. Farklı protokoller gerekecek. Münasebetiyle sebebin farklı bir kas kümesinden kaynaklandığını bulduğumuz için, bir defa yapılan müdahalenin de değiştirilmesi gerekecek. Bel ağrısıyla başvuran hastalarımızın tahlilini yaptığımızda yalnızca yüzde 20’sinde kesin bir patoloji ortaya çıkıyor. Bunların da yalnızca yüzde 20’si ameliyata gidiyor. Yani aslında bel ağrısına bağlı ameliyatlar, bu hastaların çok küçük bir kısmını kapsıyor. Tedavi sürecinde daha çok, fizik tedavi ya da hastaların spor yapması üzere aktiviteler öne çıkıyor. Her kas kümesinin muhakkak bir çalışma düzeneği var. Bu düzeneğe uyan idmanlarla o kaslar faal hale geliyor. Kaslar çalışmazsa, yağlanma devam ediyor. Münasebetiyle yapılacak antrenmanları de fizik tedavi programlarını da büsbütün değiştirecek bu bulgu. Bel ağrısı genelde 35-40’lı yaşlardan sonra ortaya çıkıyor. İşte bu, belin üst dış kısmındaki kaslardaki yağlanma da tam olarak bu yaşlardan itibaren başlıyor. Hasebiyle, aslında şimdi bel fıtığı olmadan evvel bu bulgular ortaya çıktığı için baştan o kaslara yönelik idmanlar planlandığında, tahminen de bel fıtığına gidecek birçok hastada, o süreci baştan engellemiş olacağız.”
