Oturmayı, kalkmayı, yürümeyi sağlayan diz eklemleri, adeta tüm bedenin yükünü çekiyor. Günümüzde diz sıkıntıları genç yaşlı herkeste ortaya çıkabiliyor. Diz problemleri hayat şekli, genetik faktörler ve rastgele bir yaralanmaya bağlı olarak her yaşta başlayabiliyor. İleri yaş, bayan cinsiyet, çok kilo, yüksek fizikî aktivite gerektiren işte çalışma, atletler ve genetik olarak ailesel yatkınlık durumunda diz meseleleri yaşanıyor. Diz kireçlenmesi en sık görülen eklem bozukluklarından biri. 60 yaş ve üzeri erkeklerin yaklaşık yüzde 10-13’ünü, bayanların ise yüzde 13-19’unu etkiliyor. Ön çapraz bağ yaralanmaları bilhassa atletlerde yaygın, genel popülasyonda yaklaşık yılda 100 binde 70 şahısta karşılaşılıyor ve futbol ve basketbol üzere muhakkak sporlarda bu oran daha yüksek. Menisküs yırtıkları bilhassa yaşlı yetişkinler ve sportmenler ortasında yaygın. Araştırmalar, 50 yaşın üzerindeki şahısların yaklaşık yüzde 35’inde menisküs hasarının olduğu ve çoğunlukla da belirtisiz olduğunu gösteriyor.
Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı, Prof. Dr. Serdar Hakan Başaran, diz ağrıları ekseriyetle çocukluk ve ergenlik (10-19 yaş) çağında ekseriyetle ön çapraz bağ, menisküs yaralanmaları ve kıkırdak hasarı üzere spor yaralanmaları halinde ortaya çıktığını kaydediyor.
Prof.Dr. Başaran 40-60 yaş ortasında, yaşa bağlı aşınma ve yıpranmanın kireçlenmeye yol açabileceğini belirterek, “60 yaş üstündeki yetişkinlerde ise en sık kireçlenme görülüyor, ağrıya, sertliğe ve hareket kabiliyetinin azalmasına neden oluyor. Genel olarak diz sıkıntıları her yaşta başlayabilir, fakat bilhassa kireçlenme üzere dejeneratif durumlar yaş ilerledikçe daha yaygın ve besbelli hale geliyor. Sağlıklı bir kiloyu korumak, etkin kalmak ve yaralanmalardan kaçınmak, ömür uzunluğu diz problemleri riskini azaltmaya yardımcı olabilmektedir” sözlerini kullandı.
Prof.Dr. Serdar Hakan Başaran, birtakım yaygın yanlışlar diz hastalıklarının gelişmesine katkıda bulunduğunu vurgulayarak, “Fiziksel aktivitelere başlamadan evvel uygun halde ısınmamak diz yaralanması riskini artırabilir. Misal biçimde, gereğince esnememek kas gerginliğine ve dengesizliklere yol açarak dizlere ekstra baskı uygulayabilir. Bilhassa zıplama yahut atlama üzere hareketleri tekrar tekrar yapmak tendinit yahut bursit üzere çok kullanım yaralanmalarına yol açabilir. Zıplarken yanlış iniş tekniği, yanlış düşme tekniği yahut spor sırasındaki yanlış duruş ve hareket teknikleri dizlerde çok gerilime neden olabilir” formunda konuştu.
“YANLIŞ AYAKKABI DIZ PROBLEMLERİNE YOL AÇABILIR”
Diz sıkıntılarında yanlış ayakkabı kullanımının da kıymetli bir etken olduğunu söyleyen Başaran, “Uygun takviyesi sağlamayan yahut belli bir aktiviteye uygun olmayan ayakkabılar giymek tüm bacağın dizilimini ve mekaniğini etkileyerek diz meselelerine yol açabilir. Dinlenmemek ve altta yatan sorunu araştırmak yerine ağrının üstesinden gelmek, diz sıkıntılarını şiddetlendirebilir ve daha önemli durumlara yol açabilir. Bedenin ahenk sağlamasına müsaade vermeden fizikî aktivitenin yoğunluğunu, müddetini yahut sıklığını apansız artırmak diz yaralanmalarına neden olabilir” diye konuştu.
Diz ağrısı durumunda kesinlikle bir uzmana danışılması gerektiğinin altını çizen Başaran, “Diz ağrısı yaşandığında sıhhat uzmanlarına danışmaktan kaçınmak yahut bunları geciktirmek, küçük meselelerin daha önemli durumlara dönüşmesine neden olabilir. Bireyler bu yaygın yanlışların farkında olarak ve bunlardan kaçınmak için şuurlu tedbirler alarak dizlerini muhafazaya ve diz hastalıklarına yakalanma riskini azaltmaya yardımcı olabilirler” açıklamalarında bulundu.
“DIZ PROTEZİ AMELIYATLARINDAN KORKULMAMALI”
Prof. Dr. Serdar Hakan Başaran, diz protezi ameliyatlarından korkulmaması gerektiğini savunarak, “Bu ameliyatlar şiddetli diz ağrısı ve fonksiyon bozukluğu çekenler için çok kıymetli yararlar sağlar. Bir ortopedi travmatoloji uzmanına danışmak, riskleri ve yararları anlamak ve düzgünleşme sürecine hazırlanmak başarılı sonuç alınmasına yardımcı olabilir. Diz artroplastisi olarak da bilinen diz protezi ameliyatı, hasar görmüş, aşınmış yahut hastalıklı diz ekleminin yapay bir eklem (protez) ile değiştirilmesini içeren cerrahi bir süreçtir. Bu ameliyat tipik olarak önemli diz kireçlenmesi olan hastalarda ağrıyı hafifletmek ve işlevi yine sağlamak için yapılır. Kireçlenme durumunda yürüme, merdiven çıkma, oturma yahut sandalyeden kalkma üzere günlük aktiviteleri kısıtlayan kalıcı ağrı, şişlik, sertlik ve gece ağrısı üzere durumlarda. Eklem romatizması durumunda ilaçlar ve öteki tedaviler semptomları gereğince denetim edemediğinde, kırık yahut bağ yırtılması üzere önemli bir diz yaralanmasını takiben uzun periyotta eklem ağrısı ve fonksiyon bozukluğunda, diz eklemindeki kemik ve kıkırdağın değerli ölçüde hasar gördüğü kanlanma bozukluklarında. İlaçlara, fizik tedaviye, kortikosteroid enjeksiyonlarına yahut öteki cerrahi olmayan tedavilere karşılık vermeyen kalıcı diz ağrısı ve günlük aktiviteleri yerine getirememe durumlarında. Dizin ileri derecede eğriliklerinin neden olduğu ağrı ve işlevsel bozulma üzere durumlarda. Diz ekleminde hareket aralığını sınırlayan ve günlük aktiviteleri gerçekleştirme yeteneğini etkileyen şiddetli sertlik yahut hareketsizlik durumlarında. Uykuyu engelleyecek kadar şiddetli diz ağrısı. Ruh sıhhatini etkileyen, depresyona yahut anksiyeteye neden olan kronik ağrı üzere durumlarda diz protezi ameliyatını önermekteyiz” dedi.
“DİZ PROTEZİ AMELIYATLARINDA TEKNOLOJIK GELİŞMELER YÜZ GÜLDÜRÜYOR”
Prof. Dr. Serdar Hakan Başaran, diz protezi ameliyatındaki yeniliklerin ameliyat sonuçlarını değerli ölçüde güzelleştirdiğine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Robotik sistemler, cerrahların diz protezi prosedürlerini yüksek hassasiyetle planlamasına ve yürütmesine yardımcı oluyor. Bu sistemler, hastanın dizinin 3 boyutlu modelini oluşturarak şahsileştirilmiş cerrahi planlamaya ve protezin daha yanlışsız yerleştirilmesine imkan tanıyor. Robotik yardım, minimal invaziv yaklaşımları kolaylaştırıyor, bu da yumuşak doku hasarını, ameliyat sonrası ağrıyı ve düzgünleşme müddetini azaltıyor. Diz protezi ameliyatındaki bu yenilikler, teknoloji, materyal bilimi ve tıbbi araştırmalardaki gelişmelerin tesiriyle daima olarak gelişmektedir. Daha âlâ cerrahi sonuçlar, daha kısa düzgünleşme müddetleri ve daha uzun vadeli diz protezleri vaat ederek sonuçta bu prosedürleri geçiren hastaların ömür kalitesini artırabilmektedir”
