17 Ağustos 1999 saat 03.02 sıralarında, Marmara fecî bir sarsıntıyla sarsıldı.
7,4 büyüklüğünde meydana gelen ve 45 saniye süren zelzele sırasıyla; Kocaeli, Yalova, Sakarya, İstanbul ve Düzce’de yıkıma neden oldu.
Yaşanan zelzelede de 17 bin 480 kişi hayatını kaybederken, 43 bin 953 kişi yaralandı.
Yaklaşık 200 bin kişinin evsiz kaldığı, 66 bin 441 konut ve 10 bin 901 iş yerinin yıkıldığı zelzeleden 16 milyona yakın kişi etkilendi.
285 bin 211 konut ve 42 bin 902 iş yerinde de hasar tespit edildi.
KENTSEL DÖNÜŞÜM ÇALIŞMALARIYLA YARALAR SARILDI
Depremde İstanbul’da 454 kişi hayatını yitirirken Yalova, Düzce ve Gölcük’ten kentteki hastanelere getirilen yaralılardan hayatını kaybedenlerle bu sayı 981’e çıktı.
İstanbul’da bin 880 kişinin yaralandığı sarsıntıda 41 bine yakın konut ve iş yerinde hasar oluştu, 18 bin 162 konut orta ve ağır hasar yüzünden oturulamaz hale geldi.
Kentte ayrıyeten 3 bin 171 okuldan 820’si hasar gördü. Bunların 118’i orta, 13’ü ağır hasarlı olarak belirlendi. İstanbul’daki 10 bine yakın kamu binasının bin 137’sinde az, 387’sinde orta, 37’sinde ise ağır hasar oluştu.
İstanbul’da sarsıntıdan en çok ziyan gören yer Avcılar oldu. İlçede 270 kişi hayatını kaybederken yüzlerce kişi de yaralandı. Bin 823 konut ve 326 iş yerinin yıkıldığı ya da ağır hasar gördüğü ilçede, 5 bin 106 konut ve 872 iş yerinde orta hasar, 3 bin 685 konut ve 461 iş yerinde hafif hasar meydana geldi.
Bakanlıklar ile TOKİ ve başka kurumların iş birliğinde yapılan kentsel dönüşüm çalışmalarıyla sarsıntının yaraları büyük oranda sarıldı.
TOKİ, belediye ve özel kesim tarafından yıkımın yaşandığı kentlerde, zelzele yönetmeliğine uygun binlerce yeni konut inşa edildi.
Başta okullar ve hastaneler üzere kamu binaları olmak üzere hafif hasarlı binalar sarsıntıya karşı güçlendirildi.
KOCAELİ’DE ÇALIŞMALAR SÜRÜYOR
Binlerce insanın hayatını yitirdiği, konut ve iş yerinin yıkıldığı Kocaeli’de, zelzelenin akabinde facianın acı izleri ortadan kaldırıldı.
En ağır yıkımın yaşandığı kentte zelzele yönetmeliğine uygun binlerce konut inşa edildi.
Şehirde, kentsel dönüşümde öncelikli bölgelerin tespit edilmesine yönelik çalışma yürütülüyor.
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin mümkün bir afette Marmara Bölgesi’ne hizmet vermesi emeliyle hazırlanan Afet Mutfağı projesinde inşa çalışmaları sürüyor. Tesiste, 36 bin bireye 3 öğün yemek ile 100 bin kişilik çorba, günlük 30 bin ekmek üretme kapasitesi olan fırında ise muhtaçlık halinde halk ekmek de üretilebilecek.
Geçen yıl nisan ayında hizmete açılan 368 bin metrekarelik alan üzerine kurulu Kocaeli Şehir Hastanesi, sarsıntıya karşı bin 69 sismik izolatöre sahip inşa edildi.
Yeni sağlık ocakları ve devlet hastanesiyle afetlerde sıhhat hizmetlerinin kesintisiz ve inançlı devam etmesi planlanan Gölcük ilçesinde de 272 yatak, 9 ameliyathane, 62 polikliniğin yer aldığı Gölcük Yeni Devlet Hastanesi’nin inşaatında 280 sismik izolatör kullanıldı.
ERKEN İHTAR SİSTEMİ İÇİN ÇALIŞMALAR SÜRÜYOR
Kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında Gölcük, Körfez, Derince ve İzmit başta olmak üzere birçok ilçede yeni projeler uygulamaya alındı.
Bu kapsamda yapı stoku açısından en riskli bölgelerden biri olan Cedit Mahallesi’nde başlatılan “Yerinde Kentsel Dönüşüm Projesi” ile bin 105 hak sahibinin konutları tekrar yapılıyor.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından finanse edilen projede, riskli 494 binanın yıkılmasının akabinde kent tarihinin en kıymetli kentsel dönüşüm projesi hayata geçiriliyor.
Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ve Gebze Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Kısmı iş birliğinde hazırlanan “Kocaeli İli Afet Ziyanlarının Azaltılmasında Akıllı Kent Uygulaması Projesi” kapsamında “acil müdahale” ve “erken uyarı” sistemi kurulması için çalışmalar devam ediyor.
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin “Kocaeli Mahalle Halkı Afetlere Hazırlık Eğitim” projesi kapsamında vatandaşlara kendi mahallelerinde afetlerle ilgili teorik ve uygulamalı eğitimler veriliyor.
Öte yandan Kocaeli Valiliği, Büyükşehir Belediyesi ve Gölcük Belediyesi başta olmak üzere başka kurum ve kuruluşlar, sivil toplum örgütleri ile arama kurtarma takımları, Marmara Depremi’nde edindikleri deneyimlerle geçen yıl 6 Şubat’ta yaşanan Kahramanmaraş merkezli sarsıntılardan etkilenen vilayetlerde yaraların sarılmasına dayanak oldu.
SAKARYA’DA ÇOK KATLI BİNALARA MÜSAADE YOK
Sakarya, zelzelede en büyük yıkımın yaşandığı ikinci vilayet olarak kayıtlara geçti.
Afet sonrası yapılan çalışmalarla sarsıntının izleri silinen Sakarya’da, 15 Temmuz Mescitli, Korucuk ve Karaman mahallelerinde valilik ve öbür resmi kurumların da içerisinde bulunduğu “yeni yerleşim bölgesi” oluşturuldu.
Bu bölgede sarsıntı yönetmeliğine uygun konutlar inşa edilirken Büyükşehir Belediyesi tarafından vatandaşlar için toplumsal alanlar oluşturuldu.
Kentte, Marmara Depremi’nin akabinde hayata geçirilen ve kararlılıkla uygulanan “yatay mimari” ile çok katlı bina üretimine müsaade edilmiyor.
Kentsel dönüşüm çalışmalarının kararlılıkla yürütüldüğü kentte, Erenler ilçesine bağlı Yenimahalle ve Küpçüler mahallelerinde 666 dönüm alanda 9 etaptan oluşan “Erenler Belediyesi Kentsel Dönüşüm Projesi” hayata geçirildi. Yıkılanların yerine yapılan konutlar hak sahiplerine verilirken belediye bütçesiyle etap etap gerçekleşen projede çalışmalar sürüyor.
Büyükşehir Belediyesi tarafından muhtemel afetlere hazırlıklı olunması ve kriz merkezi olarak kullanılması emeliyle 9 büyüklüğünde zelzeleye sağlam Afet Uyum Merkezi yapıldı.
Binalarda risk tespit çalışmaları devam ederken, planlamaların akabinde mahalle mahalle yıkım çalışmalarına başlanacak.
İŞ DÜNYASINA TEŞVİKLER
Sakarya’da endüstrici ve yatırımcılara sağlanan teşviklerle iş dünyası da adeta ayağa kaldırıldı. Sakarya’nın 1999’da 180 milyon dolar olan ihracatı, yatırım ve teşviklerle 2023’te 5,7 milyar liraya ulaştı.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) bilgilerine nazaran, 2022’de 30’u aşkın bölümde 4 milyar 930 milyon 360 bin dolarlık ihracat gerçekleştiren Sakarya, geçen yıl 153 ülke ve 11 özgür bölgeye 5 milyar 717 milyon 967 bin dolarlık dış satıma imza attı.
İhracatta 2023 yılını İstanbul, Kocaeli, Bursa, İzmir, Ankara ve Gaziantep’in akabinde 7’nci sırada kapatan kent, bu yılın 7 ayında 3,6 milyar doları aşan dış satım gerçekleştirdi.
Kentte 1999’da 1 olan organize sanayi bölgesi sayısı, bu müddet zarfında 5’i müracaat etabında olmak üzere 14’e ulaştı.
Karasu ilçesinde 2017 yılında hizmete açılan Batı Karadeniz’in en büyük limanlarından Karasu Limanı da kentin ihracatına katkı sunuyor. Karasu Limanı, 2017’den itibaren birçok farklı yüke ve müşteriye hizmet vererek, geniş hinterlandı ile ülke iktisadına 2023 prestijiyle yaklaşık 10,6 milyar dolarlık ticaret hacmi sağladı.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
