Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, İstanbul Tersanesi’nde düzenlenen 3. Türkiye Denizcilik Tepesi’nde, 1 Temmuz 1926’da yürürlüğe giren Kabotaj Kanunu ile yabancı devletlerin Türk Deniz Ticareti’ndeki hakimiyetinin sona erdiğini anımsattı.
Uraloğlu, “Dün 98. yıl dönümünü coşkuyla kutladığımız Denizcilik ve Kabotaj Bayramı da aziz milletimizin ‘Mavi Vatan’ı olarak gördüğü denizlerine ve denizciliğe ne kadar değer verdiğinin en büyük ispatıdır.” sözünü kulandı.
Tarih boyunca Türkiye’nin hem coğrafik hem de kültürel olarak kıtaların, medeniyetlerin ve kadim ulaşım koridorlarının kesişme noktasında yer aldığını lisana getiren Uraloğlu, Türkiye’nin tarihte her vakit ehemmiyetini sürdürmüş olan Türk boğazlarının denetimini elinde tutan ülke olarak Akdeniz ve Karadeniz havzalarındaki ülkelerin deniz ulaşımı ve milletlerarası ticaret faaliyetleri açısından da anahtar pozisyonda olduğuna dikkati çekti.
Bu sebeple doğal bir yarımada olan, kara hudutlarının üç katı kadar deniz sonlarına sahip Türkiye için attıkları her adımda denizlerden en yüksek faydayı sağlamak ve dünya denizciliğine katkı yapmak istediklerini belirten Uraloğlu, “Denizcilik bölümümüz, bir denizcinin oğlu olan Cumhurbaşkanı’mız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın vizyonu ve kaptanlığında son 22 yılda çok kıymetli gelişmeler kaydetmiştir. Sayın Cumhurbaşkanı’mızın liderliğinde deniz yolu nakliyatının ve ticaretinin gelişmesi, denizlerimizde güvenliğinin sağlanması ve etraf hassaslığıyla ilgili tüm gereklilikleri yerine getirerek memleketler arası standartlara uygun çalışıyoruz.” diye konuştu.
Hayata geçirdikleri proje ve çalışmaların, Türkiye’nin, milletlerarası denizcilik arenasındaki yerini ön sıralara taşıyarak gurur verici başarılara yelken açtığını ve Türkiye’nin denizcilik alanında karar verici ülkeler ortasında saygın bir pozisyona yükselttiğine dikkati çeken Uraloğlu, “Geçen yıl Türkiye’nin, Memleketler arası Denizcilik Örgütü (IMO) Kurul üyeliğine 143 ülkenin dayanağıyla bugüne kadarki en yüksek oyunu alarak üst üste 13’üncü kere seçilmesi de bunun en hoş ispatlarından birsidir.” dedi.
“2002 yılı öncesinde yalnızca İstanbul Tuzla’ya sıkışmış bir tersanecilik faaliyeti vardı”
Bakan Uraloğlu, Türkiye’nin dış ticaretinin tonaj olarak yaklaşık yüzde 87,5’inin, bedel olarak ise yaklaşık yüzse 55’inin deniz yolu ile gerçekleştiğini söyledi.
Dünyada deniz nakliyatının navlun kıymetinin 380 milyar dolar olduğunu ve Türkiye’nin bundan 11 milyar dolar hisse aldığını bildiren Uraloğlu, şöyle devam etti:
“Bu noktada sizlerle denizcilik faaliyetlerimizle ilgili birtakım bilgiler paylaşmak istiyorum. Maalesef 2002 yılı öncesinde neredeyse yalnızca İstanbul Tuzla’ya sıkışmış olan bir tersanecilik faaliyeti kelam konusuydu. Gemi inşa endüstrimiz can çekişiyordu diyebiliriz. Türk bayraklı gemiler Paris Mou’da kara listedeydi. Denizcilik faaliyetleri üzerindeki vergi yükünden bıkmış denizcilerimiz vardı, meslekten ayrılma noktasına gelmişlerdi. Fakat biz bakanlık olarak hayata geçirdiğimiz kontrol ve uygulamalarla Paris Mou’da 2008 yılında beyaz listeye geçtik ve o günden bu yana beyaz listedeyiz. Türk Bayrağı dünyanın en itibarlı bayrakları ortasında yer almaktadır.
2004 yılından itibaren, sicillerimize kayıtlı yük ve yolcu taşıyan gemilere, ticari yatlara, hizmet ve balıkçı gemilerine ÖTV’siz yakıt uygulamasını başlattık. Son 20 yılda yaklaşık 12,8 milyar lira dayanak ve 6,8 milyon ton yakıt takviyesi sağladık. Deniz yolu nakliyatının kombine nakliyattaki hissesinin artırılması ve kara yoluyla taşınan yüklerin deniz yoluna aktarılmasını desteklemek üzere ‘Karayoluyla Taşınan Yüklerin Denizyoluna Aktarılmasının Desteklenmesi Hakkında Yönetmelik’i hayata geçirdik.”
Türkiye’nin, Tekirdağ, Ambarlı, Kocaeli ve Mersin’de bulunan konteyner limanlarının dünyada birinci 100 liman ortasına girdiğini belirten Uraloğlu, “2023 yılında 217 limanımızda elleçlenen yük ölçüsü 521 milyon ton, elleçlenen konteyner ölçüsü ise geçen yıla nazaran artarak 12 milyon 566 bin TEU olarak gerçekleşmiştir. Ülkemiz, 1000 grostondan büyük 2 binden fazla sayıda gemisiyle 48,9 milyon dedveyt tona ulaşan deniz ticaret filosu ile dünya sıralamasında 12’nci sıradadır.” tabirlerini kullandı.
“Hurdaya ayrılacak gemilerin müracaat tonajını 10 kat artırarak 50 bin grostona yükselttik”
Bakan Uraloğlu, dalda yapılan yeni düzenlemelere ait ise şunları kaydetti:
“Meclisimize sunduğumuz bir kanun ile Türk Uluslararası Gemi Sicil Kanunu kapsamındaki gemilerimizden alınan kayıt harcı ile yıllık harçlara muafiyet getiriyoruz. Bu da inşallah yakın vakitte faaliyete geçecek. Bu kapsamda, miras intikali zaman süreçlerinden harçları kaldırıyoruz. Pay dönemlerinde pay oranında harç alacağız. Elektrik üzere yeşil güç ile çalışan gemilerimizden de kayıt harcını kaldırıyoruz, yıllık harçlarda da yüzde elli indirim sağlamış olacağız.
Ayrıca hurdaya ayrılan Türk bayraklı gemilerin yerlerine yeni gemi inşa edilmesi için dal lehine bu yıl kimi değişiklikler yaparak hurdaya ayrılacak gemilerin müracaat tonajını 10 kat artırarak 50 bin grostona yükselttik. Kılavuzluk ve römorkörcülük ile palamar hizmetlerinin fiyatlarını de güncelleyerek, hizmet tarifelerinin uygulanmasına yönelik bölümde uzun vakittir yaşanan karışıklıkları da ortadan kaldırdık.”
Uraloğlu, gemi inşa sanayi kesiminin yaklaşık 94 bin bireye istihdam sağladığını, 85 aktif tersane ile Türk tersanelerinin gemi siparişinde dünyada 7’nci, gemi tonajına nazaran ise 11’inci sırada bulunduğunu söz ederek, Türkiye’nin 23 gemi geri dönüşüm tesisi ile gemi sökümünde dünyada 4’üncü, Avrupa’da önder pozisyonda olduğunu söyledi.
“Seyir, can, mal ve etraf emniyetini artırmak için denizleri 7/24 takip ediyoruz”
Seyir, can, mal ve etraf emniyetini artırmak için denizleri 7/24 takip ettiklerini vurgulayan Uraloğlu, Bakanlık bünyesinde yer alan Ana Arama ve Kurtarma Uyum Merkezi’nin (AAKKM) yalnızca Türk Arama Kurtarma Bölgesi içinde değil, dünyanın her noktasında Türkiye ve dünya denizciliğine hizmet verdiğini aktardı.
AAKKM’nin komşu ve öteki ülkelerin kurtarma merkezlerinin de anlık irtibat kurabileceği Türkiye’deki tek merkez olduğunu belirten Uraloğlu, şunları kaydetti:
“Tüm denizcilerimize başta can emniyeti olmak üzere ilgili her alanda kesintisiz hizmet vermektir. Hatta, merhum İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve beraberindekilerin helikopter kazasında düşen aracın bulunmasında bu merkezimizden de faydalanıldı. Olay gününde birinci etapta helikopterin bir sinyal verip vermediğini takip ettik ve İran tarafıyla çabucak irtibata geçtik. Lakin maalesef muhtemelen sinyal sisteminin kapalı olması yahut helikopterde o sinyal sisteminin olmadığı görmüş olduk. Gururla belirtmek istiyorum ki bu tıp kazalar sonrasında merkezimize gelen ihbarlarla 2023 yılında 339 olayda 806 kişinin kurtarılmasına vesile olduk, direkt içinde olduk.”
“KKTC’de kurulacak olan Doğu Akdeniz Gemi Trafik Hizmetleri Sistemi Projesi’ni de başlattık”
Abdulkadir Uraloğlu, yeni projelere ait ise “Doğu Akdeniz’de etkinliğimizin artırılması emeliyle KKTC’de kurulacak olan Doğu Akdeniz Gemi Trafik Hizmetleri Sistemi Projesi’ni de başlattık. Projemizi 2026 yılında hayata geçirmeyi planlıyoruz. Projenin tamamlanmasının akabinde hem ülkemizin hem de KKTC’nin Mavi Vatan’daki hakimiyetini kıymetli ölçüde artıracağız. Önümüzdeki yıl Marmara Gemi Trafik Hizmetleri Sistemi projesini de başlatmayı planlıyoruz.” dedi.
Çevrenin ve denizlerin korunması ismine atılan her adımın gelecek kuşaklara daha inançlı bir dünya bırakma yolunda kıymetli bir gelişme olduğunu lisana getiren Uraloğlu, bu noktada da Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı olarak denizlerde seyir emniyeti, can, mal güvenliğiyle birlikte etraf güvenliğini artırmaya yönelik yatırımları da tüm süratiyle sürdürdüklerini söyledi.
Yapacakları yeni düzenlemeyle limanlara gelen gemilerden “Gemi Emisyon Bedeli” tahsil edilmesi ve bu bedelin yalnızca denizciliğin yeşil dönüşümü kapsamında Türk Bayraklı gemilere takviye olarak ödenmesini sağlayacaklarını anlatan Uraloğlu, şöyle devam etti:
“İlgili kanunun bu ay yasalaşmasını planlıyoruz. Yalnızca gemiler için değil, liman tesislerimiz içinde uzun yıllardır sürdürdüğümüz Yeşil Liman uygulamasını güncelleyerek emisyon salınımının azaltmayı hedefliyoruz. Ayrıyeten bildiğiniz üzere gemilerimizde ve limanlarımızda etraf dostu yenilikçi liman teknolojiler için ‘Denizcilikte Dekarbonizasyon ve Yeşil Deniz Nakliyatının Desteklenmesi’ projemiz de Avrupa Kurulu tarafından kabul edildi. Oluşturulacak düzenek ile bölümümüze Avrupa İmar ve Kalkınma Bankasından 20 milyon avro hibe, 50 milyon avro uzun vadeli uygun maliyetli kredi takviyesi alacağız.”
Deniz turizm araçlarının marinalara kalkış süreçlerinde kullandıkları kağıt ortamındaki seyir müsaade evrakı uygulamasını, bu süreçleri kolaylaştırmak ve bürokrasiyi azaltmak için dijital ortama taşıma sürecinde de son etaba gelindiği muştusunu paylaşan Uraloğlu, “On binlerce vatandaşımız bu süreçleri liman başkanlığına gitmeden internet üzerinden halledebilecekler. İnşallah sistemi bu ay devreye alacağız.” diye konuştu.
“Gemi İnsanları Bilgi Sistemini güncelleyerek devreye aldık”
“1 milyonu aşan amatör denizcimiz ve 140 bin etkin gemi insanımız hiç elbet denizcilik bölümümüzün en değerli kesimleridir.” diyen Bakan Uraloğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Gemi insanlarımızın tüm süreçlerini daha kolay ve süratli bir halde gerçekleştirmesini teminen, Gemi İnsanları Bilgi Sistemi’ni güncelleyerek devreye aldık. Bu sayede gemi insanımızın tüm denizcilik süreçleri çok daha süratli ve sistematik olarak yürüterek müracaatlarını ortalama 3 gün içinde sonuçlandırıyoruz. Yeni kurulan sistem sayesinde de vatandaşlarımız dünyanın rastgele bir yerinden, gemide vazifedeyken bile e-Devlet entegrasyonu üzerinden neredeyse hiç evrak sunmadan müracaat yapabilir ve süreçlerini takip edebilirler. Ayrıyeten amatör denizcilerimiz için de çalışmalarımız devam etmektedir.”
“Kalkınma Yolu Projesi de global ticaretin gelişimi açısından çok önemli”
Denizcilik bölümünün Rusya-Ukrayna Savaşı, İsrail’in Gazze’yi işgali, Kızıldeniz ve Basra Körfezi’ndeki gemilere düzenlenen ataklar üzere global nedenlerle değerli dönüşümlerle karşı karşıya olduğuna dikkati çeken Uraloğlu, şöyle konuştu:
“Tüm bu ateş çemberinin ortasında, Kuzey-Güney ve Doğu- Batı lojistik koridorlarının kesiştiği yerde bulunan Türkiye’miz bölgenin en güçlü ve istikrarlı ülkesidir. 22 Nisan’da Türkiye, Irak, Katar ve BAE ortasında mutabakatı imzalanan ‘Kalkınma Yolu Projesi’ de global ticaretin gelişimi açısından çok kıymetli bir projedir.
Bildiğiniz üzere Uzakdoğu ülkeleri ve Çin’den Avrupa’ya yapılan ticaret Kuzey, Orta ve Güney olarak isimlendirdiğimiz üçlü koridor üzerinden ilerlemektedir. Bu koridorlardan Güney koridoru Kalkınma Yolu ile stratejik açıdan kesişmektedir. Kalkınma Yolu ile Çin’den başlayan taşıma zinciri, Basra Körfezi’nde inşa edilmekte olan Irak’ın Faw Limanı’na kadar uzanarak evvel Türkiye, sonra Avrupa’ya kadar genişleyebilecektir. Bu sınır, birebir vakitte Jenerasyon Yol teşebbüsünün Çin-Hindistan limanlarından hareketle deniz yoluyla Süveyş Kanalı’nı kullanarak, Akdeniz’den Avrupa’ya uzanan eksene de kıymetli bir alternatif olabilecektir.”
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
