Kastamonu’nun kıyı kesitindeki ilçeleri olan Abana, Bozkurt, Çatalzeytin, Cide, Doğanyurt ve İnebolu başta olmak üzere üretimi yapılan coğrafik işaret tescilli kestane balında, rekolte her geçen yıl azalıyor.
Adeta şifa deposu olan ve sistemli tüketildiğinde birçok hastalığa düzgün geldiği bilimsel olarak kanıtlanan kestane balının bu yılki hasadına da başlandı.
Kestane balını elde ettiler
Kastamonu’da kestane balı üretimi yapan arıcılar, kovanları açarak petekleri aldı.
Arıcılar, sağımın akabinde topladıkları petekleri süzerek kestane balını elde etti.
Gal arısı darbesi
2021 yılından itibaren bölgedeki ağaçlarda görülmeye başlanan kestane gal arısı zararlısı, kestane ağaçlarına büyük oranda ziyan vermeye başladı.
Bunun yanı sıra tüm dünyada hissedilen iklim değişiklikleri de kestane ağaçlarındaki çiçek randımanını düşürdü.
Üretim büyük oranda düştü
Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü tarafından kestane gal arısı zararlısına karşı başlatılan gayret kararlılıkla sürerken, ziyanlı sebebiyle kestane balı üretimi büyük oranda düştü.
2021 yılında 400 ton kestane balının üretildiği Kastamonu’da bu yıl rekoltenin 150 ila 200 tona kadar düşmesi bekleniyor.
“2021 yılından itibaren vilayetimizde görülen kestane gal arısıyla sebebiyle kestane balı üretiminde düşüşler yaşandı”
Konu ile ilgili konuşan Kastamonu Tarım ve Orman Vilayet Müdürü Bekir Yücel Tanrıkulu şu tabirleri kullandı:
Kastamonu, yüzde 72 orman varlığıyla, varlıklı florasıyla ve eşsiz doğasıyla Türkiye’de en kıymetli orman varlığına sahip vilayetlerden bir tanesi oluyor. Bu eşsiz tabiatı içerisinde natürel ki kestane ağaçları da kıymetli bir yere sahip. Kestane balı da, kestane çiçeklerinden elde edilen bir baldır. Yılın makul bir periyodunda yılın 15 gün üzere çok kısa bir müddetinde arıcılarımız, kestane çiçeklerinden kestane balı üretmeye çalışıyor. Kastamonu’da 80 ila 85 bin kolonisiyle yaklaşık bin 218 işletmesiyle kıymetli arıcılık hizmetlerinden bir tanesi. 80 bin hektarlık Türkiye’deki kestane ağacı varlığı içerisinde yüzde 25’ine sahip Kastamonu’da 20 bin hektarlık alanda kestane ağaçları bulunmaktadır. Hasebiyle kestane balı üretimi de Türkiye’de değerli üretim merkezleri içerisinde yer alıyoruz. Bilhassa 2021 yılından itibaren vilayetimizde görülen kestane gal arısıyla sebebiyle son 2 yıldır kestane balı üretiminde biraz düşüşler yaşandı. Buna iklim değişikliği de tesirli oldu. Biraz daha geçtiğimiz yıllara nazaran ortalama randıman konusunda düşüşler gözlemlemekteyiz. Bilhassa koloni başına 8 ila 10 kilo ortasında olan kestane balı üretimi bu yıl yaklaşık 3 ila 4 kilo ortasına kadar düşmüş. Buna karşın Kastamonu’da yeniden de 200-250 ton ortasında kestane balı üretimiyle ülkemizde kıymetli üretim merkezleri ortasında bulunuyor.
“Arıcılık konusunda Kastamonu, Türkiye’de kıymetli bir merkez olacaktır”
Kastamonu’nun önümüzdeki yıllarda arıcılık noktasında Türkiye’de kıymetli bir merkez olacağına inandıklarını söyleyen Tanrıkulu şunları söyledi:
2022 yılında Kastamonu Üniversitemiz ile Arı Yetiştiricileri Birliği ve Kastamonu Tarım ve Orman Vilayet Müdürlüğümüz tarafından yapılan çalışmalar sonucunda kestane balına coğrafik işaret aldık. Yeniden Arı Yetiştiricileri Birliğimiz, Kastamonu kestane balı olarak markalaşmasını yaptık. Şu anda birliğe üye arıcılarından elde ettikleri balları Kastamonu kestane balı markası altında satışını yapmaktadırlar. Son vakitlerde bilhassa yetiştiricilerimizden ya da öbür vilayetlerden kestane balı üretimi için vilayetimize gezginci arıcı olarak gelmektedirler. Bu gezginci arıcılık konusunda Vilayet ve İlçe Müdürlüklerimiz vasıtasıyla bizler bunların çalışmalarını da yapıyoruz. Bizlerden müsaade aldıktan sonra vilayetimize gelebiliyorlar. Bu da arıcılık konusunda bizleri, Türkiye’de kıymetli bir merkez olacağımıza işaretlerden bir tanesi oluyor.
“Bu yıl kestirimlerimiz üzerine 100 ila 150 ton ortasında bir üretim gerçekleştirdik”
Kastamonu Arı Yetiştiricileri Birliği Lideri Cem Başar ise şu sözleri kullandı:
Kastamonu kestane balı coğrafik işaretli bir eserimizdir. Kastamonu’nun bilhassa kıyı ilçelerindeki kestane ormanlarında doğal olarak üretim yapılmaktadır. Yaklaşık 50 ila 60 civarında kovanda bu yıl üretim yapıldı. 2024 yılı maalesef hem iklim değişikliğini hissedilir derecede gördük hem de ağır olarak kestane ormanlarımızı saran kestane gal arısıyla birlikte üretimde epey düştü. Olağan bir döneme nazaran yaklaşık yüzde 25 civarında bir üretim aldık. Bu da koloni başına 3 kilogram civarında bir üretime sahip olduk. Kastamonu, bu yıl varsayımlarımız üzerine 100 ila 150 ton ortasında bir üretim gerçekleştirdik. Tüm üreticilerimizi iyi ve bereketli bir dönem diliyorum.
“Kovan başına bu yıl fakat 3 kilogram bal alabildik”
İnebolu’nun Dibek köyünde kestane balı üretimi yapan Orhan Anadolu da, şöyle konuştu:
Ben, 2009 yılından bu tarafa kestane balı üretmekteyim. Kestane balı üretimi kimi yıllara nazaran değişkenlik gösterebiliyordu. Kış mevsiminde çok fazla arılarımızda zayiat oluyordu. Ben, 150 ila 200 kovan arısıyla çalışmaktayım. 2009 yılları ile 2022 yılları ortasında kestane balımızın kovan başı ortalama 8 ila 14 kilo ortasında değişkenlik gösteriyordu. Bilhassa 2022 yılından sonra kestane gal arısının ormanlarımızda görülmesiyle birlikte üretimimizde büyük bir zayiat verdi. Kovan başına lakin 3 kilogram bal alabildik. Bu yıl ama kovan başına birazcık daha artış gösterdi ve 5-6 kiloya kadar çıktığını gördük. Bu da bizlere demek ki kestane gal arısıyla yapılan uğraşlar hakikaten meyvesini veriyor. Başarılı bir çaba oluyor. Geçtiğimiz yıl kestane balının fiyatı bin liraydı, bu yıl ise bin 750 lira ile 2 bin lira ortasında satılıyor. Kestane balında randıman az olduğundan ötürü fiyatı da yüksek. Kestane gal arısı, kestane ormanlarına büyük ziyanlar verdi. Birde bizlerin maliyetleri oluyor. 150-200 kovan ile arıcılık yapmak çok sıkıntı bir iş. Bizler de bunlara bir bedel ödüyoruz, bunların maliyeti oluyor. Bu seferde kestane balı beklentilerimizin altında olunca mecburen fiyatı yükselmiş oluyor. Girdi maliyetleri de yüksek ne yazık ki. Bizlerde fakat bu biçimde artırım yaparak maliyetlerin altından kalkmaya çalışıyoruz.
Üremesinin önüne geçilmeye çalışılıyor
Öte yandan, Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü laboratuvarında çoğaltılan ‘Torymus Sinensis’ böceği, kestane ağaçlarının ağır olarak bulunduğu ormanlık alanlara bırakılıyor.
Gal arılarının yumurtalarıyla beslenen böcekler ile ağaçların kurumasının ve yüzde 80 civarında meyve kaybına sebep olan gal arılarının azaltılması hedefleniyor.
Haber Kaynağı: İhlas Haber Ajansı (İHA)
