Türkiye, oluşturduğu sondaj ve sismik tarama filosuyla son periyotta güçte dışa bağımlığını sonlandırmak için ağır bir çalışma içersine girdi.
Karadeniz’de bunun meyvelerini alan kelam konusu siyaset geliştirilerek uygulanmaya devam ediliyor.
Bu kapsamda KKTC’deki Kıbrıs Barış Harekatı’nın 50. yıl dönümü kutlamalarına aktılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yurda dönerken bir müjde verdi.
Filoya 7’nci gemi geliyor
Erdoğan, 21 Temmuz’da yaptığı açıklamada, Sakarya Gaz Alanı’ndaki gaz üretiminde kullanılacak yeni bir doğalgaz gemisi alındığını, kelam konusu yüzer gaz işletme platformu gemisinin Türkiye’ye gelmek üzere gelecek hafta yola çıkacağını lisana getirdi.
Erdoğan, birebir açıklamada, 300 metre uzunluğunda 58 metre genişliğindeki geminin yaklaşık 2 ay sonra Türkiye’de olacağını müjdeledi. Faaliyete geçtiğinde 5 milyon hane halkına yetecek kadar doğalgazı üretecek bu platformun bir üs üzere Karadeniz’de 15-20 yıl hizmet vermesi planlanıyor.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar da Kasım 2023’te yaptığı açıklamada, filoya denizde konumlanarak üretim yapabilecek yüzer üretim, depolama ve tahliye (FPSO) gemisinin eklenmesinin planlandığını duyurmuştu.
Bayraktar, “Dünyada fazla olmayan fakat önümüzdeki süreçte FPSO dediğimiz, platform yerine denizin ortasında lokasyon üzerinde konumlandıracağımız bir gemiyi filomuza katıyoruz.” sözünü kullanmıştı.
Gözler denizlerdeki Türk filosuna çevrildi
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Türkiye sularında hizmet verecek yeni bir doğalgaz gemisi alındığını duyurmasının akabinde gözler Türkiye’nin denizlerdeki güç filosuna çevrildi.
Enerjide bağımsızlık amacına emin adımlarla ilerleyen Türkiye, kendi karasularında 4 sondaj gemisi ve 2 sismik araştırma gemisiyle çalışmalarını sürdürüyor.
Türkiye’nin denizlerde doğalgaz ve petrol arama çalışmalarına yönelik sismik ve sondaj faaliyetleri için kurduğu güç filosunda Fatih, Yavuz, Yasal ve Abdülhamid Han sondaj gemileri ile Barbaros Hayrettin Paşa ve MTA Oruç Reis sismik arama gemileri olmak üzere toplam 6 gemi bulunuyor.
Filomuzdaki sismik gemiler
Deniz araştırma, arama ve işletme ruhsat alanlarında sismik bilgi toplama projeleri sürdüren Türkiye, bu çalışmaları evvelce hizmet alımı formunda yürütürken, 2012’nin sonunda Türkiye’nin birinci sismik arama gemisi olarak devreye giren Barbaros Hayreddin Paşa sayesinde ülkede yerli envanter oluşturulmaya başlandı.
31 Aralık 2012’de satın alınan Barbaros Hayreddin Paşa gemisi, denizin 8 kilometre altındaki jeolojik yapıları inceleyebiliyor, iki ve üç boyutlu sismik bilgi toplayabiliyor. Brüt 4 bin 711 ton tartısındaki gemi, istikamet ve konum tayinini uydu haberleşmesiyle otomatik olarak yapabiliyor. Uzunluğu 84, genişliği 21,6 metre olan gemide bir helikopter pisti bulunuyor.
Barbaros Hayreddin Paşa gemisi şu an Kastamonu açıklarındaki İnebolu Limanı’nda vazifeye hazır halde bekliyor.
Diğer sismik araştırma gemisi MTA Oruç Reis’in inşasına ise 2012’de büsbütün yerli imkanlarla başlandı. İleri teknoloji eseri birçok bilimsel ve teknik ekipmanla donatılan gemi, 2017 yılı ağustos ayı içinde operasyon test, eğitim ve deneyim faaliyetlerine başladı.
Açık denizlerde iki ve üç boyutlu derin sismik araştırmalar yapabilecek kapasitede çağdaş sevk ve hareket sistemleriyle donatılan MTA Oruç Reis gemisiyle, petrol ve doğalgaz araştırmalarının yanı sıra kara alanlarının deniz altındaki devamlılıklarının izlenmesi bağlamında kıta sahanlığı üzere stratejik ehemmiyete sahip bilimsel araştırmalar da faal bir biçimde icra edilebiliyor.
MTA Oruç Reis ile deniz tabanından itibaren 15 bin metre derinlikteki jeolojik yapılar görüntülenebiliyor. Çağdaş uzaktan kumandalı su altı aracıyla 1500 metre su derinliğindeki deniz tabanı detaylı olarak izlenebiliyor, deniz suyundan ve tabanından numune alınarak ölçüm ve tahliller anında yapılabiliyor.
Boyu 87, genişliği 23 metre olan gemide değişik açılarda etkin 35 kamera bulunuyor.
Zonguldak açıklarındaki Filyos Limanı’nda bulunan MTA Oruç Reis Sismik Araştırma Gemisi, dayanak gemileriyle eylül sonunda Somali’ye gitmeye hazırlanıyor.
Türk filosundaki sondaj gemileri
Türkiye’nin birinci ulusal sondaj gemisi olan Fatih, 2017’de Türkiye Petrolleri Anonim Paydaşlığı (TPAO) envanterine katıldı. Fatih, İstanbul’un fethinin 567. yıl dönümü 29 Mayıs 2020’de Karadeniz’deki birinci ulusal sondajı gerçekleştirmek üzere Haydarpaşa Limanı’ndan uğurlandı. Fatih, 20 Temmuz 2020’de Zonguldak açıklarındaki birinci olarak Tuna-1 olarak isimlendirilen lokasyonda 3 bin 500 – 4 bin metre derinlik amacıyla Karadeniz’deki birinci ulusal derin deniz sondajına başladı.
Güney Kore’de 2011’de inşa edilerek denize indirilen Fatih sondaj gemisi, 6. kuşak teknolojiyle çalışmalarını sürdürüyor. Gemi, 229 metre uzunluğunda, 36 metre genişliğinde ve 51 bin 283 groston yüke sahip. Fatih’in 12 bin 200 metre derinlikte ve çok yüksek basınç altında dahi deniz sondajı yapabilme kabiliyeti bulunuyor.
İki kulesinin toplam yük kaldırma kapasitesi 1750 ton olan Fatih, faal pozisyonlandırma sistemi sayesinde 6 metre yükseklikteki dalga uzunluğunda bile sabit kalarak operasyonlarını sürdürebiliyor.
Fatih’le Karadeniz’de yapılan Türkiye tarihinin en büyük doğalgaz keşfi, birebir vakitte 2020’de denizlerdeki en büyük keşif olarak kayıtlara geçti. Fatih, 23 Mayıs 2024’te Karadeniz’deki Göktepe-2 kuyusunda başladığı sondaj çalışmalarına devam ediyor.
Yavuz sondaj gemisi
Yavuz sondaj gemisi 2011’de üretiminin tamamlanmasının akabinde Tanzanya, Kenya, Malezya ve Filipinler başta olmak üzere farklı ülkelerde misyon aldı. Türkiye’nin ikinci sondaj gemisi Yavuz, TPAO tarafından 2018’de satın alınarak envantere katıldı.
Yaklaşık 230 metre uzunluğa ve 36 metre genişliğe sahip gemi, deniz düzeyinden yaklaşık 103 metre yükseklikte sondaj kulesine sahip. 12 bin 200 metre derinliğe kadar çok yüksek basınç altında dahi sondaj yapabilen gemi, dinamik pozisyonlama sistemiyle 6 metreye ulaşan dalgalarda sondaja devam edebiliyor. Yavuz gemisi çift kuleli dizaynla hem asıl hem yardımcı işlerin yapılabildiği eş vakitli operasyona imkan sağlıyor.
Dünya genelinde bu konseptteki 16 gemiden biri olma özelliğini taşıyan Yavuz’da spor ve sinema salonu, dinlenme odaları bulunuyor. Gemide tam vakitli bir tabibin misyon aldığı 4 yataklı küçük bir hastane de yer alıyor. Elektrik gereksinimini 42 megavat kapasiteli dizel jeneratörlerden karşılayan Yavuz’un 7,5 milyon litre yakıt kapasitesi bulunuyor.
Yavuz sondaj gemisi, Karadeniz’de doğalgaz arama çalışmalarını sürdürüyor.
Kanuni sondaj gemisi
Türkiye’nin üçüncü sondaj gemisi olan Yasal, 2020 başında filoya dahil oldu. 2012’de inşa edilen gemi 227 metre uzunluğa ve 42 metre genişliğe sahip. Mart 2020’de Taşucu Limanı’na ulaşan gemi, bakım, güncelleme ve reaktivasyon süreçlerinin akabinde 13 Ekim 2020’de Taşucu’ndan ayrıldı.
19 Ekim 2020’de Haydarpaşa Limanı’na ulaşan Yasal, 13 Kasım 2020’de Haydarpaşa Limanı’ndan Karadeniz’e yanlışsız yola çıktı. Yasal, Filyos Limanı’ndaki kule montajı, deniz seyir testi, sondaj ekipmanlarının montajı ve kuyu tabanı emniyet sistemi bakım işlerinin tamamlanmasının akabinde Sakarya Gaz Alanı’ndaki misyonuna başladı.
Kanuni sondaj gemisi, birinci vazifesi için 5 Mayıs 2021’de Karadeniz’e açıldı. Birinci sondajını Sakarya Gaz Alanı’nda yapan gemi, Türkali-2 kuyusunda derin deniz kuyu testlerini gerçekleştirdi.
Kanuni, Karadeniz’de doğalgaz arama çalışmalarına devam ediyor.
Abdülhamid Han sondaj gemisi
Abdülhamid Han sondaj gemisi 2022 yılında Türkiye’nin filosuna katılan dördüncü gemi oldu.
TPAO tarafından Kasım 2021’de 180 milyon dolara satın alınan gemi, Güney Koreli Daewoo Shipbuilding & Marine Engineering firması tarafından “Cobalt Explorer” ismiyle Okpo Tersanesi’nde inşa edildi. Güney Kore’deki Okpo Limanı’ndan 7 Mart 2022’de yola çıkan gemi, Mayıs 2022’de Mersin’in Taşucu Limanı’na ulaştı. Yedinci jenerasyon üstün teknolojiye sahip 238 metre uzunluğunda ve 42 metre genişliğinde olan geminin kule yüksekliği 104 metre.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 13 Haziran 2022’de geminin isminin “Abdülhamid Han” olarak belirlendiğini açıkladı.
Aktif pozisyonlandırma sistemi bulunan 200 mürettebat kapasiteli gemi, denetimler ve boyama çalışması üzere sondaja hazırlık süreci için yaklaşık 2 ay limanda kaldı. 12 bin 200 metre derinlikte sondaj yapabilen gemi, teknik donanımı ve fiziki özellikleriyle filonun “en güçlüsü” olarak vazife yapıyor.
Gemi, 9 Ağustos 2022’de limanda düzenlenen uğurlama merasimi ile Yörükler-1 Kuyusu’na sondaj için gönderilmiş ve 17 Ağustos 2022’de birinci sondajını gerçekleştirmişti.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
