Türkiye Büyük Millet Meclisi Tarım, Orman ve Köyişleri Komitesi’nde kabul edilen ve sahipsiz hayvanlara yönelik düzenlemeler içeren Hayvanları Müdafaa Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile mevcut kanunda değişikliğe gidilecek.
Buna nazaran kanunun gayelerine, “İnsan, hayvan ve etraf sıhhati gözetilmek kaydıyla” sözü eklenecek.
Sahipsiz hayvanlara ait yürütülecek çalışmalarda tereddüde mahal verilmemesi, kedi ve köpeklerin sahipli hayvan statüsüne alınabilmesi için Veteriner Hizmetleri, Bitki Sıhhati, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı veri tabanına kaydedilmesi zaruriliği bulunduğundan ‘sahipli hayvan’ ve ‘sahipsiz hayvan’ kavramları açık bir halde tanımlanacak.
Hayvan bakımevi tarifinde değişiklik yapılacak
Uygulamada tereddüde mahal verilmemesi emeliyle ve kanundaki ‘yakala, kısırlaştır, sal’ metodunun kaldırılması nedeniyle hayvan bakımevi tarifinde ahenk değişikliği yapılacak.
Hayvan bakımevinin tarifi, “Bakanlıktan müsaade alınmak suretiyle kurulan ve hayvanların sahiplendirilinceye kadar barındırıldığı ve rehabilite edildiği bir tesis” formunda değiştirilecek.
Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların hayvan bakımevlerine toplanması ve buralarda rehabilite edilerek sahiplendirilinceye kadar bakılacak olması sebebiyle bakımevleri dışında bir hayvana bakmanın onun yasal sorumluluğunu alarak sahiplenilmesi suretiyle mümkün olabileceği prensibi kabul edilecek.
Kanunun prensipleri ortasında yer alan, “Evcil hayvanlar tipine mahsus hayat kuralları içinde yaşama özgürlüğüne sahiptir. Sahipsiz hayvanların da sahipli hayvanlar üzere hayatları desteklenmelidir” tabiri yürürlükten kaldırılacak.
Hiçbir maddi çıkar ve menfaat maksadı gütmeksizin yalnızca insani ve vicdani sorumluluklarla sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanları sahiplenmek isteyen ve kanunda öngörülen şartları taşıyan gerçek ve hukuksal şahısların teşviki ve bu kapsamda eş güdüm sağlanması temel olacak.
Yerel idareler, gönüllü kuruluşlarla iş birliği içerisinde sahipsiz hayvanların sahiplendirilinceye kadar bakılmaları için hayvan bakımevleri kurarak onların bakımlarını ve tedavilerini sağlayacak, eğitim çalışmaları yapacak.
Hayvan bakımevlerine alınan hayvanlardan rehabilite edilen köpekler sahiplendirilinceye kadar bu yerlerde barındırılacak.
Doğru ve yeni bilgi sağlanabilmesi emeliyle hayvan bakımevlerine alınan hayvanlar Tarım ve Orman Bakanlığı veri sistemine kaydedilecek.
Teşvik ve idari tedbirler
Bakımevine alınan köpeklerden insan ve hayvanların hayatı ve sıhhati için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları denetim edilemeyen, bulaşıcı yahut tedavi edilemeyen hastalığı bulunan ya da sahiplenilmesi yasak olanlarına Veteriner Hizmetleri, Bitki Sıhhati, Gıda ve Yem Kanunu’nun 9. unsurundaki, “Hayvanlara ötenazi yapmak yasaktır. Fakat hayvanlara acı ve ıstırap çektiren yahut güzelleşme durumu bulunmayan hastalık durumlarında, akut bulaşıcı bir hayvan hastalığının önlenmesi ya da eradikasyonu hedefiyle yahut insan sıhhati için risk oluşturan durumlarda, davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sıhhati için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları denetim edilemeyen durumlarda veteriner doktor tarafından ötenazi yapılmasına karar verilebilir. Ötenazi süreci veteriner tabip tarafından yahut veteriner tabip nezaretinde yapılır” kararları uygulanacak.
Yerel idareler sahipsiz köpeklere ait yürüttüğü iş ve süreçlerde Mesken Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Mukavelesi kapsamında gerekli idari önlemleri almaya yetkili olacak.
Hayvanlara yapılacak müdahalenin yalnızca tıbbi münasebetlerle değil Kanunda yer alan öteki istisnai durumlarda da yapılabilmesine imkan sağlanacak.
“Yerel idareler ismine toplanan sahipsiz hayvanların bakımevi dışında bir yere terk edilmesi yahut bakımevinde barındırılan köpeği bakımevi dışında bir yere bırakmak” fiilleri yasak kapsamına alınacak.
Böylece sahipsiz hayvanların toplanması, hayvan bakımevlerine götürülmesi ve bu hayvanların sahiplendirilinceye kadar hayvan bakımevi bünyesinde bakılmasına ait kararların uygulanmasının ve lokal idarelerin misyon ve sorumluluklarını eksiksiz olarak yerine getirmelerinin sağlanması amaçlanacak.
İl Hayvanları Muhafaza Konseyi’nin misyonları ortasına sahipsiz hayvanların korunmasına yönelik yürütülen çalışmaların yanı sıra insan, hayvan ve etraf sıhhatini muhafazaya yönelik olarak sahipsiz hayvanlardan kaynaklı problemleri belirlemek ve bu meselelere ait tahlil teklifleri üretmek eklenecek.
Düzenlemeyle başta lokal idareler olmak üzere başka ilgili kurum ve kuruluşlara yapılacak dayanağın kapsamı genişletilecek.
Buna nazaran de insan, hayvan ve etraf sıhhatinin korunması gayesiyle bakımevleri, hastaneler ve ameliyathaneler kurmak; bunlara ait ilaç, alet ve ekipmanları temin etmek ile bakımevlerinde bakım, rehabilitasyon ve sahiplendirme üzere faaliyetleri yürütmek için başta lokal idareler olmak üzere öteki ilgili kurum ve kuruluşlara teşvik yahut bakanlıkça uygun görülen ölçülerde mali takviye sağlanacak.
Ödenekler öbür bir hedef için kullanılamayacak
Hayvanları muhafazaya yönelik kararlara karşıt hareket eden yahut sahiplendiği hayvanların bakımını önemli biçimde ihmal eden ya da onlara ağrı, acı yahut ziyan veren şahısların kontrolle yetkili merci tarafından hayvan bulundurması yasak olacak ve hayvanlarına el konulacak.
Söz konusu hayvanlardan sahiplendirilme niteliği olanlar sahiplendirilinceye kadar hayvan bakımevinde barındırılacak.
Para cezası artırılacak
Caydırıcılığın sağlanması emeliyle sahipli hayvanın sahibi tarafından terk edilmesi kabahatine ait idari para cezası hayvan başına 2 bin liradan 60 bin liraya çıkarılacak.
Yerel idareler ismine toplanan sahipsiz hayvanları bakımevi dışında bir yere terk eden yahut bakımevinde barındırılan hayvanı bakımevi dışında bir yere bırakanlara ise hayvan başına 50 bin lira idari para cezası verilecek.
Büyükşehir belediyeleri, vilayet belediyeleri ve nüfusu 25 bini aşan belediyeler sahipsiz yahut güçten düşmüş ya da tehlike arz eden hayvanların korunması ve sahiplendirilinceye kadar bakımının yapılması ile rehabilitasyonunun sağlanması hedefiyle hayvan bakımevleri kuracak.
Belirtilen hayvanlar ilgili belediyeler tarafından hayvan bakımevine götürülecek.
Hayvan bakımevi kurma zaruriliği olmayan belediyeler ile vilayet özel yönetimleri sorumluluk alanındaki bu hayvanları en yakın hayvan bakımevine götürecek.
Belirtilen kaynağı ayırmayan belediye başkanı ve meclis üyeleri ile ayrılan kaynağı hayvan bakımevi kurmak, sahipsiz hayvanları toplamak, rehabilite etmek yahut sahiplendirilinceye kadar bakmak için harcamayan yahut bu kaynağı öteki maksatlar için sarf eden belediye başkanı ve belediye yetkililerine 6 aydan 2 yıla kadar mahpus cezası verilecek.
Söz konusu belediyeler 31 Aralık 2028’e kadar belirtilen hayvan bakımevlerini kurmakla ve mevcut bakımevlerinin şartlarını güzelleştirmekle yükümlü olacak.
Belediyeler 31 Aralık 2028’e kadar hayvan bakımevleri kurmak, rehabilitasyon süreçlerini gerçekleştirmek ve sahipsiz hayvanlara sahiplendirilinceye kadar bakmak için katılaşmış en son bütçe gelirlerinin binde 5’i oranında kaynak ayıracak.
Bu oran, büyükşehir belediyelerinde binde 3 olarak uygulanacak.
Ayrılan ödenekler diğer bir maksat için kullanılamayacak.
Kedi ve köpek sahipleri hayvanlarını en geç 31 Aralık 2025’e kadar dijital kimliklendirme metotlarıyla kayıt altına aldırmak zorunda olacak.
Teklifle sokakta bakıma ve korunmaya gereksinimi olacak sahipsiz hayvan bulunmaması amaçlandığı için Hayvanları Müdafaa Kanunu’ndaki mahallî hayvan müdafaa görevlilerine ait karar yürürlükten kaldırılacak.
