Uluslararası Doğayı Muhafaza Birliği’nin (IUCN) “Tehdit Altındaki Cinsler Kırmızı Listesi”nde yer alan fillerin azalan popülasyonuna dikkati çekmek hedefiyle 2012 yılından itibaren 12 Ağustos, Dünya Fil Günü olarak kutlanıyor.
“Doğadaki en büyük kara hayvanı” olma özelliği taşıyan Afrika filleri, piyasa kıymeti epeyce yüksek olan fildişine ağır talep münasebetiyle kıta genelinde kaçak avcıların gayesi olmaya devam ediyor.
IUCN’nin 2021’deki raporuna nazaran, “nesilleri tükenme tehdidi altında” bulunan Afrika savana fillerinin nüfusu, son yarım asırda yüzde 60 azaldı. Afrika orman filleri ise 1990’dan bu yana nüfuslarının yüzde 80’ini kaybetti.
Dünya Doğal Hayatı Muhafaza Vakfı (WWF) bilgilerine nazaran, dünya genelinde 500 bine yakın fil yaşıyor. Bunun yaklaşık yüzde 90’ını da Afrika filleri oluşturuyor.
Afrika’nın güneyinde fil nüfusu artıyor
Yaklaşık 290 bin filin yaşadığı Afrika’nın güneyi, dünya fil nüfusunun yarısından fazlasına mesken sahipliği yapıyor.
Kaçak avcılıkla hayli sert ve faal uğraş veren bölge ülkelerinin ulusal parkları, bilhassa Afrika savana filleri için inançlı bir sığınak fonksiyonu görüyor. WWF datalarına nazaran, bu nedenle bölgede son yıllarda fil nüfusunda artış görülüyor.
Yaklaşık 135 bin filin yaşadığı Güney Afrika ülkesi Botsvana ise dünyanın en kalabalık fil nüfusuna sahip ülkesi. Botsvana’yı 100 bine yakın fil nüfusuna sahip Zimbabve takip ediyor.
Namibya ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nde fil nüfusu 20 bini geçerken Zambiya ve Angola da 10 bine yakın file konut sahipliği yapıyor.
EKOSİSTEMİ TEHDİT EDİYOR
Güney Afrika Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Enstitüsünde (SANBI) kıdemli bilim insanı Jeanetta Selier, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “Güney Afrika ülkelerindeki çok fil nüfusu, bölgedeki bitki örtüsünün çalılığa dönüşmesine ve ağaçlarda yaşayan akbaba üzere kimi tiplerin kuşaklarının mahallî seviyede yok olmasına yol açıyor.” dedi.
Selier, artan nüfusun ayrıyeten insan-fil çatışmasına yol açtığını belirtti.
Güney Afrika Ulusal Parkları (SANPARKS) Savana ve Çayır Araştırmaları Uzmanı Dr. Sam Fereria da fillerin, ağır olarak toplandıkları bölgelerde habitat değişikliğine neden olarak ekosistemi tehdit ettiğini tabir etti.
Fereria, “Filler bir bölgede ne kadar uzun müddet kalıp beslenirse yarattığı tahribat o derece büyük oluyor.” değerlendirmesinde bulundu.
BOTSVANA ARTAN NÜFUSTAN ENDİŞELİ
Botsvanalı yabanî hayat rehberi Gideon Kamutati ise son 15 yılda sayıları süratle artan fil sürülerinin bölgede insan-fil çatışmasına neden olduğuna dikkati çekti.
Kamutati, fillerin yerleşim yerlerine ve çiftliklere ziyan vermesinin bu çatışmanın temel nedeni olduğunu kaydetti.
Yaklaşık 2 milyonluk nüfusuyla her 15 şahsa 1 filin düştüğü Botsvana’da hükümet son yıllarda fillerin öteki ülkelere bağışlanması için birtakım teşebbüslerde bulunmuştu. Fakat yüksek transfer maliyetleri nedeniyle bu teşebbüslerden beklenen sonuç alınamamıştı.
Botsvana’nın fil nüfusunu denetim altına almak ve gelir sağlamak üzere yasal fil avcılığını teşvik etmesi ise Batılı ülkelerin reaksiyonuna neden olmuştu. Devlet Başkanı Mokgweetsi Masisi, fil avcılığına önlemek hedefiyle av gereçleri satışına yönelik kısıtlamalar getirmek isteyen Almanya’yı 20 bin fil göndermekle tehdit etmişti.
