Veri ve hizmetlerin günlük hayatta vazgeçilmez hale gelmesiyle uydular afetlerin önlenmesinden savunma düzeneklerine, dijital ve bağlantı sistemlerinin geliştirilmesine kadar çeşitli temel süreçlerde değerli rol oynuyor.
Uydular, bağlantıda, navigasyon hizmetlerinde ve bilimsel araştırmalarda ve gök cisimlerinin gözlemlenmesinde ön plana çıkıyor.
Son periyotta günlük hayattan, global iktisat ve güvenliğe kadar geniş bir yelpazede uydu kullanımı yaygınlaşıyor.
Uydular, akıllı telefon, internet ve televizyon üzere bağlantı sistemleri için gerekli altyapıyı sağlayarak süratli bilgi ve bilgi paylaşımına da imkan sunarken, uydu navigasyon sistemleri de arabalar, gemiler ve uçaklar için pozisyon hizmeti sunarak daha inançlı ve verimli seyahat imkanı veriyor.
Belirli uydu sistemleri ise hava durumu ve iklim değişikliği hakkında bilgi toplamak için kullanılıyor, edinilen datalar fırtına ve öbür doğal afetler konusunda ihtarlar yapılmasına ve ziraî faaliyetlerde ilgili kararların alınmasına imkan sağlıyor.
Ayrıca uydu sistemleri istihbarat, gözetleme ve askeri irtibat üzere güvenlik ve savunma uygulamaları için de hayati bir rol oynuyor.
Avrupa’nın uyduları ana fırlatma aracı konumunda ise Avrupa Uzay Ajansı tarafından geliştirilen Ariane roketleri yer alıyor.
Avrupa Birliği’nin (AB) değerli uydu programları Galileo, Copernicus, Meteosat, Sentinel ve IRIS olarak sıralanıyor.
Galileo, AB’nin global uydu navigasyon sistemini ortaya koyuyor. GPS’e rakip olarak geliştirilen Galileo, daha hassas pozisyonlandırma ve zamanlama bilgileri sağlıyor.
AB’nin dünya müşahede programı olan Copernicus da atmosfer, denizler, kara ve buzulları izleyen bir dizi uydudan meydana geliyor. Bu sistemin sağladığı datalar, hava durumu kestirimi, afet idaresi, tarım ve etraf izleme üzere alanlarda kullanılıyor.
Meteosat, AB’nin hava durumu uyduları programını ortaya koyuyor. Program, Avrupa ve Afrika üzerindeki hava durumunu izlemek için kullanılıyor.
AB’nin dünya müşahede uydu programı ise Sentinel olarak isimlendiriliyor. Copernicus programının bir modülü olan Sentinel uyduları, Dünya’nın arazi örtüsünü, denizleri ve atmosferi takipte kullanılıyor.
IRIS’IN TOPLAM MALİYETİNİN 6 MİLYAR AVRO OLMASI BEKLENİYOR
AB tarafından 2027’ye kadar konuşlandırılması planlanan çok yörüngeli bir uydu internet sistemi bulunuyor. IRIS isimli sistemin kamu kurumlarının yanı sıra özel kuruluşlara da ticari hizmet sunması amaçlanıyor. Bu platformun ABD’deki Starlink sistemine ve bu alanda sayıları artması beklenen sistemlere rakip olması hedefleniyor.
Toplam maliyetinin 6 milyar avro olması beklenen IRIS’e AB kendi bütçesinden 2027’ye kadar 2,4 milyar avro katkı sağlamayı planlıyor. Birinci fırlatışın ise 2025’te yapılması planlıyor.
Avrupa Uzay Ajansı’nın da IRIS’e 685 milyon avro kaynak aktarması bekleniyor.
AB’nin uydu stratejisi ise Avrupa’nın uzaydaki rekabet gücünü ve özerkliğini muhafazayı, bilimsel keşifleri ve yeniliği teşvik etmeyi, uydu sistemleri ve hizmetleri aracılığıyla vatandaşların günlük ömrünü kolaylaştırmayı ve Avrupa’nın güvenlik ve savunma çıkarlarını müdafaayı amaçlıyor.
Ayrıca, güçlü ve sürdürülebilir bir uzay iktisadı geliştirmek, Avrupa’nın uzay araştırmaları ve teknolojilerindeki liderliğini korumak, uzay sistemleri ve hizmetleri için global bir standart oluşturmak ve uzaydaki milletlerarası işbirliğini geliştirmek bu alanda temel gayeler olarak sıralanıyor.
AB’den Brexit ile ayrılan İngiltere’de ise çalışmalar uydu sistemlerinin sürdürülebilir olmasına odaklanıyor. İngiltere Uzay Ajansı, uyduların ömrünü uzatmayı ve uydulara uzayda yakıt ikmali yapılmasına yönelik fizibilite çalışmaları yürütüyor.
Çalışmalar kapsamında, gelecekte yapılacak keşiflere imkan tanımak, pozisyon belirleme ve finansal hizmetlerden hava varsayımına kadar günlük hizmetlerin sürdürülebilirliğini sağlamak için uzay enkazıyla çaba hedefleniyor.
