Xinhua’nın haberine nazaran, Çin’in Çang’ı-5 keşif aracının topladığı toprak örneklerini inceleyen bilim insanları, iki safhalı Ay kabuğu oluşum kuramının bilakis bu oluşumun sürdüğüne işaret eden yeni bir erken kabuk kuramı geliştirdi.
Pekin’deki Çin Yer Bilimleri Üniversitesinden Vang Şuiciong liderliğindeki bir küme bilim insanı, Çang’ı-5 keşif aracının getirdiği Ay yüzeyi regoliti örneklerinde yaptıkları araştırmada anortozit modülünde daha fazla magnezyum ve demir içerdiği için “magnesian-suite” olarak isimlendirilen kayalara benzeyen eriyik keşfetti.
Ekip, bu buluşun Ay anortozitinin ve magnezyum-demir içerikli kayaların ana kaynağı magmanın birebir anda oluştuğuna dair direkt ispat sağladığını kaydetti.
AY KABUĞUNUN OLUŞUM SÜRECİ DEVAM EDİYOR
Bu eriyik üzerindeki jeokimyasal ve termodinamik hesaplamalar, modülün ana magmasının Ay’ın üst mantosundan geldiğini ve erken kabuk oluşumunun devam eden bir süreç olduğunu gösterdi.
Araştırmacılar, magma okyanusunun soğuma süreci sırasında yer çekimsel dengesizliklerin üst mantoda küçük ölçekli altüst hareketleri tetiklediğini, akabinde gelen büyük ölçekli manto hareketlerinin oluşturduğu basınç azalması sonucu alt mantonun eridiğini belirtti.
Araştırmaya nazaran, altüst hareketlerinin neden olduğu lokal küçük ölçekli üst manto erimesi, Ay’ın ilkel kabuk oluşumu ile kabuğun ikincil tekrar oluşumu esnasında değerli rol oynadı.
Önceki kuramlar, Ay kabuğunun iki kademeli olarak iki kez oluştuğunu öngörüyor
Klasik magma okyanusu modeli, magma okyanusunun soğuması sırasında birinci kademede plajiyoklazın (magma kayalarında bulunan bir mineral) yüzerek bir ortaya gelmesi sonucu ilkel Ay kabuğunun oluştuğunu, ikinci evrede ise mantonun aksi dönmesi ve erimesi sonucu magnezyum-demir içerikli kayaların ortaya çıktığını ve Ay kabuğunun tekrar oluştuğunu savunuyor.
Esas olarak plajiyoklazdan oluşan kaya çeşidi Ay anortoziti ve “magnesian-suite” kayaları üzerinde yapılan evvelki çalışmalar, bunların neredeyse birebir periyotta meydana geldiğini, “ilkel ve ikincil” Ay kabuğu oluşumunun devam eden bir süreç olabileceğine işaret ediyordu fakat bunu sağlayan düzenek şimdi çözülememişti.
Araştırma, “Communications Earth & Environment” mecmuasında yayımlandı.
