Meteoroloji Genel Müdürlüğü datalarına nazaran, 1 Ekim 2023-31 Temmuz 2024 periyodunda Türkiye’nin su yılı yağışları, 549,3 milimetre ile hem mevsim normalinin hem de geçen yılki yağışların üzerinde gerçekleşti. Mevsim normali 533,7 milimetreyken geçen yılın tıpkı devrindeki yağış ölçüsü 517,3 milimetre olarak ölçülmüştü.
Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Biyosistem Mühendisliği Arazi ve Su Kaynakları Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halim Orta AA muhabirine, dünyada olduğu üzere Türkiye’de de suyun büyük bir kısmının tarımda kullanıldığını ve bu kullanımın daha verimli hale getirilmesi gerektiğini söyledi.
Türkiye’de suyun yüzde 74 ila yüzde 75’inin ziraî sulamada, yüzde 13’ünün evsel kullanımda ve yüzde 13’ünün ise endüstride tüketildiğini bildiren Orta, ziraî sulama sistemleri modernize edilerek su israfının azaltılabileceğini kaydetti.
Türkiye’de ziraî sulamanın yüklü olarak yüzey sulama yollarıyla yapıldığını aktaran Orta, bu usulde suyun açık kanallar üzerinden taşındığını, bu nedenle buharlaşma ve sızma yoluyla önemli su kayıpları yaşandığını anlattı.
Orta, şöyle devam etti:
“Kaynaktan alınan suyun yalnızca yarısı bitkinin kök bölgesine ulaşabiliyor. Yani, ziraî sulamada kaynağımızdan aldığımız 100 litre suyun sadece 50 litresi bitkiler tarafından kullanılabiliyor. Yağmurlama, damla sulama ve hatta toprak altı damla sulama üzere gelişmiş usullere geçmeliyiz. Bu metotlar suyun direkt bitki kök bölgesine iletilmesini sağlayarak israfı önler. İletim çizgilerimizi kapalı boru sistemlerine dönüştürmeliyiz, bu sayede tarımda kullandığımız 40 milyar metreküp suyun yarısını tasarruf edebiliriz. Bu ölçü, sanayi ve kent kullanımından daha fazla suya denk gelir.”
EVLERDE VE ENDÜSTRİDE SU TÜKETİMİ
Şehirlerde suyun yaklaşık 3’te 1’inin eski altyapı sistemleri, kaçak su kullanımı ve denetimsiz bahçe sulamaları nedeniyle kaybolduğuna değinen Orta, “Suyu verimli kullanmak için bina saçaklarına ve beton yerlere düşen yağmur suyunun tek damlasını dahi kaybetmememiz gerekiyor. Site bahçelerinin altına devasa su depoları inşa ederek bu suları kullanmalıyız. Meskenlerde kesinlikle çift deşarj çizgisi bulunmalı; biri zerzevat, meyve yıkadığımız pak suyu sifon ve bahçe sulaması üzere işlerde kullanmak için, başkası ise tekrar kullanılamayacak atık sular için olmalı.” dedi.
Sanayi dalında de su kullanımında önemli problemler yaşandığını işaret eden Orta, eski teknolojilerin kullanımı nedeniyle su israfının arttığını vurguladı.
Sanayide kullanılan suyun geri kazanımı konusunda önemli eksiklikler olduğuna dikkati çeken Orta, “Kullandığımız ve atık suya dönüşen suyun yalnızca yüzde 5’ini arıtabiliyoruz. Eski teknolojiler, yeni teknolojilere nazaran birkaç kat daha fazla su kullanarak üretim yapıyor, bu nedenle suyu daha verimli kullanmamız ve atık suyun arıtılması için gerekli yatırımları yapmamız gerekiyor.” diye konuştu.
Fabrikaların suyu tek bir süreçte kullanmak yerine, ABD ve Avrupa’da olduğu üzere 18-20 farklı süreçte kullanıp arıtarak doğal kaynağına geri bırakması gerektiğini tabir eden Orta, bu prosedürün hem su tasarrufu sağlayacağını hem de etraf kirliliğini azaltacağını lisana getirdi.
Yağmur suyunun daha faal kullanılması gerektiğinin altını çizen Orta, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Gelecekte su kıtlığıyla karşılaşmamak için bugünden tedbirlerimizi almalıyız. 2040 yılında ülkemizde önemli bir kuraklık afeti bekleniyor ve bu göçlere neden olabilecek seviyede bir kuraklık olabilir, bu nedenle suyun her damlasını muhafazalı ve israfı önlemeliyiz. Ekosistemi bozmayan baraj ve göletler inşa edilmeli, buralarda yağmur suyunu toplayarak içme, kullanma ve ziraî sulama üzere muhtaçlıklar giderilmeli. Kentlerde, sitelerde sarnıç gibisi sistemler yapılmalı ve yağmur suyu bu sistemlerde toplanarak havuzlarda, bahçe sulamasında ve yangın müdafaa önlemlerinde kullanılmalı. Türkiye’nin su kaynaklarını verimli kullanabilmesi için, su idaresinde çağdaş ve sürdürülebilir yaklaşımların benimsenmesi gerektiği ortaya konuluyor. Bu doğrultuda atılacak her adım, gelecekte su kıtlığı ve kuraklık üzere felaketlerin önlenmesine katkı sağlayacaktır.”
