Sıcaklıkların -153 dereceye kadar düşebildiği Mars’ın, insanların yaşaması için uygun şartlara sahip olduğu söylenemez. İnce atmosferi Güneş’ten gelen ısıyı yakalayamadığı üzere, gezegeni ultraviyole radyasyona karşı da koruyamıyor.
Bilim insanları Mars ortamında hayatta kalabilecek çeşitli mikroorganizmaları, alg ve likenleri daha evvel test etmişti. The Innovation isimli hakemli mecmuada dün yayımlanan çalışmadaysa birinci kez bütün bir bitkinin sert şartlarda yaşayıp yaşayamayacağı araştırıldı.
BİTKİ -196 DERECEYE VE GAMA RADYASYONUNA DAYANABİLİYOR!
Syntrichia caninervis isimli çöl yosunu, Antarktika’dan Mojave Çölü’ne kadar çeşitli ortamlarda hayatta kalabiliyor. Araştırmacılar yeni çalışmada bu bitkinin -196 dereceye ve yüksek düzeylerde gama radyasyonuna da dayanabildiğini gösterdi.
Ekip, yosunları evvel -80 derecede 5 yıla kadar, daha sonra da -196 derecede 30 güne kadar tuttu. Donan bitkiler çözündükten sonra eski hallerine geri dönmeyi başardı. Araştırmacılar dondurulmadan evvel kurutulan bitkilerin daha süratli kendine geldiğini kaydetti.
Çöl yosununun birçok bitkiyi öldürecek düzeydeki gama radyasyonunda hayatta kaldığı, hatta 500 Gy’de daha âlâ geliştiği görüldü. 50 Gy’lik gama radyasyonu, insanları öldürebilecek tesire sahip.
Ardından Çin Bilimler Akademisi Gezegen Atmosferleri Simülasyon Tesisi’nden yararlanan bilim insanları Mars’taki basınç, sıcaklık ve ultraviyole radyasyona sahip bir ortamda yosunları test etti. Bir hafta boyunca bu ortamda hayatta kalan bitkiler, simülasyondan çıkarıldıktan sonra eski hallerine geri döndü.
Araştırmacılar makalede şöyle yazıyor:
Geleceğe bakacak olursak, bu umut verici yosunun Mars’a yahut Ay’a götürülerek uzaydaki bitki kolonizasyonu ve büyümesi ihtimalinin daha fazla test edilebileceğini umuyoruz.
Florida Üniversitesi’nden yosun uzmanı Prof. Stuart McDaniel, yer almadığı çalışmanın ehemmiyet arz ettiğini belirterek şöyle ekliyor:
Karasal bitkilerin yetiştirilmesi uzun vadeli uzay vazifelerinin kıymetli bir kesimi zira bitkiler karbondioksit ve suyu verimli bir halde oksijen ve karbonhidratlara, yani insanların hayatta kalmak için muhtaçlık duyduğu hava ve besine dönüştürüyor. Çöl yosunu yenilebilir değil lakin uzayda diğer değerli hizmetler sunabilir.
Öte yandan çalışmanın kimi sınırlılıkları var. Prof. McDaniel ve diğer uzmanlar, yosunların Mars toprağında yetişip yetişmeyeceğinin bilinmediğini vurguluyor. Uzmanlar ayrıyeten bitkinin değerli bir oksijen kaynağı olup olmayacağı sorusunun da yanıtsız kaldığını söylüyor.
MARS’IN BİR KISMI İNSANLIK İÇİN HAYATI BARINDIRABİLİR
Villanova Üniversitesi’nden Prof. Edward Guinan, yosunların Mars’ta yetişmek için suya gereksinim duyacağını söylese de çalışmanın etkileyici olduğunu da belirtiyor. “Önümüzde uzun bir yol var” diyen Prof. Guinan şöyle ekliyor:
Ancak bu mütevazı çöl yosunu, gelecekte Mars’ın küçük kısımlarını insanlığın yaşayabileceği bir hale getirme umudu veriyor.
