Türkiye’nin 2019’dan bu yana üyesi olduğu Euro HPC kapsamında kurulan “MareNostrum5”, yeni bilimsel atılımlara imkan sağlayacak yeteneklere sahip bir aygıt olarak öne çıkıyor.
Dünya sıralamasında 8. sıraya yerleşen bu “süper bilgisayar”, yapay zeka, iklim değişikliği, yenilenebilir güç ve sıhhat bilimleri başta olmak üzere pek çok bahiste bilim beşerlerine ve sanayiye hizmet ediyor.
Bilgi süreç kapasitesinin 380 bin dizüstü bilgisayara eşit olduğu MareNostrum5, bir dizüstü bilgisayarın 46 yılda yapacağı süreci 1 saatte yapabiliyor.
İzmir Biyotıp ve Genom Merkezi’nde laboratuvarı bulunan İzmir Katip Çelebi Üniversitesinin Biyofizik Ana Bilim Kolu’nda misyonlu Doktor Öğretim Üyesi Seyit Kale’nin öncülüğündeki araştırma takımında yer alan doktora öğrencisi Serhan Turunç ve araştırmacı Hatice Döşeme, genetik çalışmalarında kullanmak üzere MareNostrum5’e erişim hakkı kazanan birinci Türk araştırmacılar oldu.
Türk bilim insanları, 1 yıl boyunca sistemin muazzam süreç gücünden yararlanarak, az genetik hastalıklarla ilgili teşhis ve tedavi için daha tesirli stratejiler geliştirmeyi amaçlıyor.
Araştırmacılar, kazandıkları bilgi süreç müddetiyle bu çalışmaları haritalamak ve yeni epigenetik sistemleri ortaya çıkarmak için kapsamlı tahliller ve simülasyonlar gerçekleştirecek.
Serhan Turunç, AA muhabirine, MareNostrum5’e erişim hakkı kazanan çalışmanın, ender hastalıklar ortasında yer alan ve büyüme kusurlarına, zihinsel engelliliğe, otizm ile erken yaşlanmaya yol açan bir hastalık olan rahman sendromunun genetik araştırmalarını geliştirmeye odaklı olduğunu belirtti.
Yaklaşık 2 yıldır bu projede çalıştıklarını ve bu türlü bir sonuç elde ettikleri için memnun olduklarını tabir eden Turunç, şunları kaydetti:
“Bilgisayar ortamında hesaplamalı formüller kullanarak biyolojik moleküllerin hücre içinde nasıl davrandığını tespit ediyoruz. Araştırmamızda hastalığa sebep olan mutasyonu taşıyan protein ile mutasyonu olmayan proteinin birbirleriyle olan dinamiğini inceliyoruz. Bu çalışma sonucunda farklılıklardan doğan münasebetleri çeşitli deneylerle de yorumlayarak aslında genetik hastalıklar için moleküler düzeyde teşhis oluşturmaktayız ve bu sayede tedavi için terapötik sistemlere taraf vermiş oluyoruz. Bu çalışmamızın kıymetli ögesi şahsa özel bir yaklaşım olmasıdır. Günümüzde klinikte hasta semptomları incelenerek tanıya ulaşılmaya çalışılıyor ama hastadaki mutasyonun moleküler düzeyde incelenmesi hastalığı daha âlâ sınıflandırabilme potansiyelindedir. Gelecekte hesaplama kaynaklarının gelişmesiyle bu tekniklerle her hastaya özel bir moleküler düzeyde teşhis ve buna özel terapötik ilaçlar geliştirilebileceğini öngörüyoruz. Teknoloji bu noktaya yanlışsız evrilecektir ve yaptığımız çalışma bunun öncülüğü niteliğindedir.”
“MOLEKÜLER BİR FOTOĞRAF ORTAYA KOYUYORUZ”
Seyit Kale de her hastalığın moleküler bir açıklamasının bulunduğunu söz ederek, kelam konusu çalışmanın bu manada çok değerli olduğunu söyledi.
Ekibindeki araştırmacılar başta olmak üzere kendilerine katkı sunan yetkililere teşekkür eden Kale, “Her keresinde her hasta için deney mümkün değil fakat her hasta için tahminen yerine nazaran simülasyon yapabilmemiz mümkün oluyor. Yani orada da bizim misyonumuz başlıyor. Moleküler bir fotoğraf ortaya koyuyoruz.” dedi.
Hatice Döşeme ise MareNostrum5 isimli “süper bilgisayar”ın geçen yılın sonlarında İspanya’nın Barselona kentinde açıldığını hatırlatarak, bu bilgisayara erişim hakkı kazandıkları için gururlu olduklarını anlattı.
