OMÜ Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Kısmı, Zerzevat Yetiştirme ve Islahı Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Harun Özer başkanlığında yürütülen, “Türk somonu ve hamsi atıklarından elde edilen protein hidrolizatlarının topraksız domates yetiştiriciliğinde biyostimulant olarak kullanım imkanlarının araştırılması ve meyvelerin hasat sonrası korumasına tesirinin belirlenmesi” başlıklı, etrafa hassas ve ziraî üretimde sürdürülebilirlik hedefleyen proje, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından da desteklenmeye kıymet görüldü.
Proje kapsamında, balık unu fabrikalarındaki Türk somonu ve hamsi atıkları alınarak biyogübreye dönüştürüldü. Üniversitedeki topraksız tarım yapılan serada domates yetiştiriciliğinde, elde edilen gübre kullanılarak randıman üzerindeki tesirleri gözlemlendi.
Yapılan çalışmada, Türk somonu ve hamsi atıklarından elde edilen biyogübrenin topraksız yetiştirilen domateslerde meyve kalitesini ve randımanını artırdığı görüldü.
Doç. Dr. Harun Özer, AA muhabirine, artan nüfusun besin gereksinimini karşılamak için zerzevat üretiminin de artması gerektiğine işaret etti.
Sebze üretimi artırılırken tabiatın korunması ve sürdürülebilir tarımın değerinin ön plana çıktığını belirten Özer, “Topraksız seralarda önemli oranda girdi kullanımı var, ağır kimyasal gübre ve ilaç kullanımı var. Biz burada da girdi kullanımı azaltmak istiyoruz. Topraksız tarımda gübre kullanımını azaltmaya yönelik çalışmalar yapmayı planladık.” dedi.
Samsun’un balık üretimi ve ihracatında değerli merkezlerden biri olduğunu, en son balık unu fabrikasında bedellendirilen balıklardan geriye kalan atıkların ise etraf kirliliği oluşturduğunu anlatan Özer, şöyle devam etti:
“Özellikle Türk somonunu biz Japonya’ya bile ihraç etmekteyiz fakat bu balıklarımızda kıymetli bir atık çıkıyor. Yüzde 55-60 civarında balıklardan atık çıkıyor ve bu atık balık unu ve hayvan yemi olarak kullanılabiliyor lakin kıymetli bir oranda etrafa atılıyor, çevreyi tehdit ediyor ve katma pahası düşük bir eser ortaya çıkıyor. Biz atıklardan gübre elde ederek katma pahası yüksek, çevreci, sürdürülebilir bir gübre elde etmeyi planladık. Şu ana kadar geldiğimiz noktada çok başarılı sonuçlar elde ediyoruz. Bilhassa Türk somonu ve hamsi atıklarından hidrolizat elde ederek Türkiye zerzevat üretiminin neredeyse yarısını kapsayan domates yetiştiriciliği üzerinde bunları deniyoruz. Ticari bir eser potansiyeli olan biyogübre elde ettik. Elde ettiğimiz gübrenin randımanı arttırdığı, meyve kalitesine değerli tesirler sunduğu, bilhassa meyve içeriği, insan sıhhati açısından içeriğini değerli oranda arttırdığını ortaya koyduk.”
Elde ettikleri gübrenin yalnızca domateste değil topraksız tarıma uygun bütün meyve ve sebzelerde rahatlıkla kullanılabileceğini söyleyen Özer, “Topraklı tarımda da ağır ölçüde domates yetiştiriliyor. O yüzden domatesle başladık lakin tüm eserlerde kullanılabilir. Hatta yaprağı yenen sebzeler, işte maydanoz üzere sebzeler de diğer hiçbir gübre eği olmadan büsbütün bu gübre kullanılarak başarılı sonuçlar alabileceğinizi düşünüyorum. Çalışmanın daha birinci yılındayız, ikinci yılda yapılacak bu çalışma ve patent alma süreçleri başlayacak. Muhakkak başarılı olacağımızı ve bu eseri ticari olarak pazarlamak isteyen çok sayıda firmanın bu eseri talep edeceğini düşünüyoruz.” tabirlerini kullandı.
Özer, çalışmada Ordu Üniversitesi Fatsa Su Eserleri Fakültesinden Doç. Dr. Koray Korkmaz’ın da yer aldığını kelamlarına ekledi.
